Emeklilikte yaşa takılan milyonlarca vatandaş yapılacak çalışmaların tamamlanmasını heyecanla bekliyor. Yapılan açıklamalar, Emeklilikte Yaşa Takılanlara (EYT) yönelik çalışmaların en geç önümüzdeki Ocak ayında tamamlanacağını gösteriyor. Beklenen düzenleme beraberinde prim günü, yaş ve kıdem tazminatı gibi konularda birçok soru işaretine yol açtı.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç “Kıdem tazminatında taksitle ödeme… Rıza şart” başlıklı yazısında kıdem tazminatında tartışma konusu olan noktaya ilişkin aydınlatıcı bilgiler verdi.
Kıvanç’ın yazısı şöyle:
“Kıdem tazminatı, çalışanların en önemli güvencelerinden birini oluşturuyor. Kıdem tazminatının nasıl ödeneceği 1475 sayılı eski İş Kanunu ile düzenleniyor. Kanunda boşluk olan hususlar da Yargıtay kararlarıyla tamamlanıyor.
Kanuna göre, kıdem tazminatının, iş akdinin feshedildiği tarihte peşin olarak ve nakit ödenmesi gerekiyor. Ancak, işverenlerin çoğu, taksitle ödeme yoluna gidebiliyor. İşverenin ödemeyi taksite bağlama hakkı bulunmuyor. Kıdem tazminatının taksitle ödenebilmesi için işverenin işçiden yazılı onay alması zorunlu. İşçi onay vermediği takdirde taksitle ödeme yapılamaz.
İşçinin taksitle ödemeyi kabul etmemesi durumunda önce arabulucu, sonra da uzun yargı süreci gündeme gelebiliyor. Bu nedenle işçilerin çoğu taksitle ödemeyi kabul edebiliyor. Bu durumda işçinin, onay işlemi sırasında faiz uygulanması talebinde bulunması ya da ödemeler sırasında şerh koyması gerekir. Aksi takdirde geriye dönük faiz alamaz. Taksitle ödemede gecikme faizleri, taksit ödeme tarihleri dikkate alınarak hesaplanır.
EN YÜKSEK BANKA MEVDUATI FAİZİ
Kanun, kıdem tazminatının süresinde ödenmemesi halinde hakim tarafından en yüksek banka mevduat faizinin uygulanmasını öngörüyor. Bankalar Merkez Bankası’na aylık olarak hem mevduata uygulayacakları en yüksek faizi, hem de “fiilen” uyguladıkları faiz oranlarını bildiriyor. Kıdem tazminatı alacaklarında, fiilen uygulanan en yüksek mevduat faizi dikkate alınıyor. Faiz oranları her ay değişiyor.
Kıdem tazminatını zamanında alamayan işçi, önce arabulucuya başvurmalı. Arabulucuda sonuç alamazsa dava açarak faiz talebinde bulunmalı. Mahkemede ihbar tazminatı ve diğer işçi alacaklarında gecikme faizi, temerrüt tarihinden veya davanın açıldığı tarihten itibaren işletiliyor. Kıdem tazminatında ise faiz, iş akdinin feshedildiği tarihten başlıyor.
BİR YILDAN AZ SÜRENİN KIDEM TAZMİNATI HESABI
Kıdem tazminatı hesabında çıplak brüt ücrete ilave olarak, yemek – yol parası (işverenin sağladığı servis de dahil) , barınma ve giyim yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, kıdem ücreti, teşvik primi, ikramiyeler ve primler dikkate alınır. Buna “giydirilmiş ücret” denir. Bir menfaat veya ödemenin giydirilmiş brüt ücrete dahil edilebilmesi için devamlılık arz etmesi gerekir. İşverenin iş yerinde verdiği yemek veya yemek karşılığı nakit para ya da yemek çekinin karşılığı olan tutar, giydirilmiş ücrete eklenir. Özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemelerinin de kıdem tazminatına esas ücrete eklenmesi gerekir. Bir yıl içinde ödenen ayni ve nakdi ödemelerin tamamı toplandıktan sonra 360 güne bölünür. Hesaplanan 1 günlük ayni ve nakdi ödemenin 30 katı, brüt ücrete eklenerek giydirilmiş ücret bulunur.
İşçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için 30 günlük ücret tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Örneğin, aylık 4.500 TL giydirilmiş ücreti olan ve 5 yıl 8 ay hizmeti bulunan bir işçinin 8 aylık döneme ilişkin kıdem tazminatı 4500X 2/3=3000 olarak hesaplanır. Toplam 25 bin 500 TL kıdem tazminatı ödenir.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI 6.730 TL
Kıdem tazminatı her ne kadar işçinin 30 günlük giydirilmiş ücreti karşılığı olsa da bir yıl için ödenecek kıdem tazminatı, o yıl en yüksek devlet memuruna ödenen ikramiye tutarını aşamıyor.”
