Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenlemeni Aralık ayında Meclise sunulacak. Yeni yılda yürürlüğe girmesi beklenen düzenlemenin ardından milyonlarca EYT'li başvuruda bulunabilecek.
Sabah gazetesinden Faruk Erdem'in haberine göre, düzenlemede ilk etapta 1,5 milyon EYT'linin şartları tamamladığı belirtiliyor. Bu vatandaşlar emekli olduktan sonra şartları eksik olanlar tamamladıkları tarihte emekliliğe hak kazanacak. Böylece tüm EYT'liler emekli olacak.
YASAL DÜZENLEME GEREKİYOR
EYT yasası 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış yılını ve primini tamamlamış sigortalıları kapsıyor. Ancak 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar açısından da EYT'li olmak için bazı imkanlar var. Özellikle işe giriş tarihini öne çekme durumunda olan sigortalılar EYT kapsamına girebilir. Ancak bu imkanlardan özellikle ilk dördü için EYT yasasının içinde bir düzenleme şart görünüyor.
BORÇLANMALAR ÖNEMLİ
8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar borçlanma yöntemleriyle işe giriş tarihlerini geri çekebiliyor. Bu durum onları EYT kapsamına alabilir. Bunun için 5 ayrı yöntem var.
1-ASKERLİK BORÇLANMASI
Askerliğini sigortadan önce yapanlar borçlandıkları gün kadar işe giriş tarihlerini geri çekebilir. Örneğin 2000 yılının Ocak ayında sigortalı olan birisi bu tarihten önce askerlik yapmışsa 5 aylık bir askerlik borçlanması yaparak işe giriş tarihini 8 Eylül 1999 öncesine çekebilir.
2-STAJ SONRASI DOĞUM BORÇLANMASI
Anneler doğum borçlanmasını sigortadan sonra yapabiliyor. Ancak burada staj başlangıç olarak kabul ediliyor. Staj ile normal sigorta arasında doğumu olan kadınlar borçlandıklarında işe giriş tarihleri iki yıl geriye gidiyor. Örneğin 1996 yılında staj yapan bir anne staj sonrası bir çocuk dünyaya getirmiş ve 2000 yılında çalışmaya başlamışsa, bu çocuğu borçlanarak işe giriş tarihini 1998 yılına çekebilir.
3-FİİLİ HİZMET ZAMMI İLE YAPRANMA KAZANANLAR
5510 sayılı yasanın 40. Maddesinde sıralanan meslek sahipleri yıpranma günleri kadar işe giriş tarihlerini geri çekebiliyor. Bu durum onların işe girişlerini 8 Eylül 1999 öncesine getirebilir.
4-AVUKATLIK STAJ SÜRESİNİ BORÇLANANLAR
Staj süreleri normal şartlarda borçlanılamıyor. Ancak avukatlık stajı yapanlar bu süreleri borçlanabiliyor. Bu 1 yıllık süre işe giriş tarihini geri çekerek 8 Eylül 1999 öncesine götürebilir.
5-HİZMET TESPİTİ İLE BAŞLANGICI TESCİL ETTİRENLER
Geçmiş dönemde sigortaları yapılmış ancak primleri eksik ya da yatırılmamış olanlar hizmet tespit davası açarak, bu tarihleri giriş olarak tescil ettirebilir. Eğer bu dönem 8 Eylül 1999 öncesi ise bu sigortalılar da EYT'li olur.
Sigortasız çalışılan dönemlerde de müfettiş incelemesi varsa 5 yıllık hak düşürücü süre işlemez. Bu yüzden hiç sigortası yapılmayanlar da dava yoluna gidebilir.
Yine aynı şirkette önce sigortasız çalıştırılıp sonra sigortalı yapılanlar da bu çalışmalarını delillendirip 5 yıllık süreyi işletmeden dava açabilirler. Yargıtay Genel Kurulu'nun bu konuyla ilgili son aldığı karardaki ifadeleri de dikkat çekici. Söz konusu kararda şunlar belirtiliyor:
"Sigortalılık başlangıç tarihi ve hizmet tespitine yönelik davaların kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu sebeple özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi icap eder. Yargıtay tarafından yerleşmiş içtihadı gereği olduğundan kamu düzenini ilgilendiren hizmet tespiti davalarında, hâkimin özel bir duyarlılık göstererek delilleri kendiliğinden toplaması ve sonucuna göre karar vermesi gerekir.
Kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı bu davalarda ispat yükü, bir tarafa yüklenemez. Hizmet tespiti davalarının hedefi, hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunması olduğundan tespiti istenen dönemde kişinin sigortalı niteliği taşıyıp taşımadığı ile yapılan işin kanun çerçevesinde girip girmediği araştırılmalıdır. Çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu, ancak bu koşullar varsa inceleme konusu yapılabilecektir."