Borsa İstanbul AŞ Borsacılık Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Yönetmeliği'nde önemli değişiklikler yapıldı. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından hazırlanan değişiklikler, 23 Temmuz 2025 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yeni düzenlemeler, özellikle finansal ölçütlerin oluşturulması, gözetimi, denetimi ve dış veri kullanımı konularında detaylı sorumluluk ve kurallar getiriyor.
Finansal Ölçüt Nedir?
Yeni tanımlamalarla birlikte "finansal ölçüt", belirli bir formül veya hesaplama yöntemi kullanılarak oluşturulan, sermaye piyasası araçlarının değerlemesinde, performans takibinde ve ürünlerin fiyatlanmasında kullanılan endeks, oran, fiyat gibi göstergeleri kapsıyor. Bu ölçütlerin doğru, şeffaf ve güvenilir bir şekilde oluşturulması artık Borsa İstanbul’un yasal sorumluluğu haline geldi.
Borsa Dışından Veri Kullanımına Standart Geldi
Yeni yönetmelikle birlikte “borsa dışı veri” ve “veri sunan kurumlar” tanımlanarak, finansal ölçütlerin hesaplamasında kullanılacak dış verilerin kontrol mekanizmaları oluşturuldu. Borsa, bu verileri hangi kurumdan aldığı, nasıl kullandığı ve olası risklere karşı nasıl önlem aldığı konusunda şeffaflık ve kontrol zorunluluğu taşıyacak.
Finansal Ölçütlerde Gözetim ve Denetim Güçleniyor
Yönetmelikte en dikkat çeken yeniliklerden biri de, finansal ölçüt yöneticisinin (Borsa İstanbul’un) taşıdığı yeni sorumluluklar oldu:
Finansal ölçütlerin doğru hesaplanması, yayınlanması ve denetlenmesi
Çıkar çatışmalarının önlenmesi için politika ve kontrol sistemlerinin kurulması
Finansal ölçütlerin hesaplanmasında dış veri kullanılıyorsa, veri sağlayıcılarla ilgili süreçlerin takip edilmesi
En az 5 yıl süreyle kayıtların saklanması
Periyodik gözetim ve gerektiğinde bağımsız dış denetçi görevlendirilmesi
Çıkar Çatışmalarına Karşı Etkin Önlemler
Yeni maddelere göre, Borsa İstanbul çıkar çatışmalarını tespit etmek, açıklamak, önlemek ya da azaltmak için ayrıntılı iç politika ve sistemler kurmakla yükümlü hale geldi. Çalışanların kişisel menfaatleri, veri sunucularla ilişkileri, ücretlendirme politikaları gibi pek çok konu çıkar çatışması kapsamına alındı.
Kontrol ve Gözetim Sistemleri Kurulacak
Borsa İstanbul, artık her bir finansal ölçüt için:
Kontrol sistemi,
Gözetim mekanizması,
Şikayet ve ihbar süreçleri,
Gizlilik ilkeleri,
Ve etik kurallara dayalı eğitim programları kurmakla yükümlü olacak.
Ölçütlerin hesaplamasına dış veri katkısı varsa, bu kaynakların şeffaflık, gizlilik ve veri bütünlüğü açısından da izlenmesi gerekecek.
Dışarıdan Hizmet Alımı Kurallara Bağlandı
Finansal ölçütlerde dış veri ya da hizmet alınacaksa; hangi kurumdan, hangi şartlarla, hangi amaçla alındığı Borsa’nın internet sitesinde ilan edilecek. Ayrıca olağanüstü durumlara karşı yedek planlar hazırlanması da zorunlu hale geldi.
Denetim Süreci: Her 2 Yılda Bir Bağımsız Denetim Şartı
Borsa İstanbul, oluşturduğu finansal ölçütlerin kural setlerine ve yasal düzenlemelere uygunluğunu denetlemek amacıyla en az iki yılda bir bağımsız iç veya dış denetçi görevlendirecek. Bu denetimlerin sıklığı, ölçütün karmaşıklığı ve piyasadaki etkisiyle orantılı belirlenecek.
