Mutlak butlan, kelime anlamıyla “koşulsuz geçersizlik” veya “tam hükümsüzlük” demektir. Arapça kökenli “mutlak” (sınırsız, koşulsuz) ve “butlan” (geçersizlik) kelimelerinden oluşur. Hukuken ise, bir işlemin en başından itibaren geçersiz sayılması, yani hiç yapılmamış kabul edilmesi anlamına gelir.
Mutlak butlanla sakat olan işlemler, sonradan düzeltilemez veya geçerli hale getirilemez. Mahkemeler bu durumu taraflar ileri sürmese bile resen dikkate alır. Ayrıca bu geçersizlik durumu, herhangi bir zamanaşımına tabi değildir; her zaman ileri sürülebilir.
Hangi Durumlarda Mutlak Butlan Uygulanır?
Mutlak butlan, özellikle şu durumlarda geçerli kabul edilir:
Kurucu unsurların eksikliği (örneğin bir sözleşmede gerekli taraf yoksa),
Emredici hukuk kurallarına aykırılık (kanunların açıkça yasakladığı bir işlem yapılmışsa),
Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırılık (örneğin suç teşkil eden işlemler),
Tarafların ehliyetsizliği (ayırt etme gücü olmayan kişilerin işlemleri),
Zorunlu şekil şartlarının eksikliği (örneğin tapu satışının yazılı ve resmi şekilde yapılmaması).
Bu gibi durumlarda işlem baştan itibaren geçersiz olur ve sonuç doğurmaz.
CHP Kurultayı İçin Neden Mutlak Butlan Konuşuluyor?
CHP'nin 4-5 Kasım 2023’teki 38. Olağan Kurultayı ile 6 Nisan 2025’teki 21. Olağanüstü Kurultayı, bazı delegeler tarafından hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle mahkemeye taşındı. Açılan davalarda kurultayların “mutlak butlan” ile sakatlandığı ileri sürülerek, yok hükmünde sayılması istendi.
Eğer mahkeme bu talepleri kabul eder ve “mutlak butlan” kararı verirse, kurultaylar hukuken hiç yapılmamış sayılacak. Bu durumda mevcut CHP yönetimi görevden alınabilir; eski Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu ve onunla birlikte görev yapan PM ve MYK üyeleri partideki yetkilerine mahkeme kararıyla geri dönebilir.
Mahkeme Mutlak Butlan Derse Ne Olur?
Böyle bir karar, yalnızca CHP için değil, Türk siyasi tarihi için de önemli bir kırılma olabilir. Ancak hukukçulara göre, mahkemeden çıkabilecek “mutlak butlan” kararı, istinaf ve Yargıtay aşamalarından sonra ancak kesinlik kazanabilir. Bu süreç ise en az iki yıl sürebilir. Yani herhangi bir değişiklik hemen uygulanmayacak.
