Prof. Dr. Machiel Kiel, Balkanlar ve Osmanlı mimarisi alanında yaptığı derin araştırmalarla dünya çapında saygınlık kazanan önemli bir sanat tarihçisiydi. 31 Temmuz 2025’te Almanya’nın Bonn şehrinde 87 yaşında hayatını kaybeden Hollandalı akademisyen, Türk Tarih Kurumu’nun Şeref Üyesi olarak Osmanlı’nın Avrupa’daki kültürel mirasını aydınlatmada öncü rol oynadı. Kiel’in ölümü, sanat tarihi ve Balkan çalışmaları camiasında derin bir üzüntüye yol açtı.
Prof. Dr. Machiel Kiel kimdir?
1938 yılında Hollanda’da dünyaya gelen Kiel, genç yaşta mimarlık ve restorasyon alanına yöneldi. 1952-1958 yılları arasında taşçı ve duvar ustası olarak çalışan Kiel, 18 yıl boyunca eski eserlerin restorasyonunda görev aldı. Üniversite eğitimine 30 yaşında başladı ve Amsterdam Üniversitesi’nde doktora yaptı. Türkçe, Sırpça ve Bulgarca öğrenerek Balkanlardaki Osmanlı yapılarının izini sürdü. 1969-1990 arasında Saraybosna, Selanik, Üsküp gibi kentlerde Osmanlı camileri, köprüler ve hanları detaylıca belgeledi. 1993 yılında Utrecht Üniversitesi’nde profesör unvanı aldı ve TDV İslam Ansiklopedisi’ne yüzlerce madde kaleme alarak Osmanlı kültürünü uluslararası platformda tanıttı.
Osmanlı Mimarisi İçin Ömrünü Adadı
Kiel, Osmanlı dönemi mimari eserlerini saha çalışmalarıyla detaylandırdı; İstanbul, Ankara ve Sofya’daki arşivlerde uzun yıllar araştırmalar yaptı. Mostar Köprüsü’nün Bosna Savaşı sonrası yeniden inşasında görev aldı, Üsküp’teki Eski Çarşı’nın deprem öncesi belgelenmesini sağladı. Vidin, Tepelene ve Szigetvar gibi Osmanlı mirası taşıyan bölgelerde çektiği fotoğraflar, “Machiel Kiel Fotoğraf Arşivi”nde koruma altına alındı. Harvard, Moskova ve İstanbul’daki üniversitelerde akademik faaliyetlerini sürdürerek genç bilim insanlarına ilham verdi.
Prof. Dr. Machiel Kiel neden öldü?
Prof. Dr. Machiel Kiel’in vefat sebebi hakkında resmi bir açıklama yapılmasa da, ileri yaşı ve uzun süredir devam eden sağlık sorunları olduğu belirtiliyor. Türk Tarih Kurumu, Kiel’in ölümünü “Osmanlı dönemi mimari eserlerine değerli katkılar sunan kıymetli bir akademisyenimizi kaybettik” sözleriyle duyurdu. Sanat tarihi ve Balkan araştırmaları alanındaki bilim insanları, Kiel’in kaybının büyük bir boşluk yarattığını ifade etti.
Kiel’in çalışmalarının Balkanlar’daki Osmanlı mimarisini koruma ve tanıtma konusunda eşsiz bir miras bıraktığı vurgulanıyor. Onun belgeleri, fotoğrafları ve akademik yayınları, Mostar Köprüsü’nden Bosna’daki camilere kadar uzanan geniş bir kültürel mirası gelecek nesillere aktarmaya devam edecek.
