EYT'den yararlanamayan ve kapsam dışında kalanlar için umut verici bir emeklilik reformu geliyor. Kademeli emeklilik sisteminin onaylanması durumunda, EYT düzenlemesi sonrasında güncellenen prim-yaş listesine göre, 2000 ve 2008 arası sigortalı olanlar erken emekli olma fırsatı yakalayacak.
EYT sonrasında, 5 milyonu aşkın 8 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı vatandaş emekli oldu. Prim gününü dolduramayanlar ise borçlanma formülü ile emeklilik hakkı kazandı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan çalışma kapsamında, sigorta başlangıç tarihleri 1999 sonrası olanlar için kademeli emeklilik sisteminin onaylanması halinde, 2000 ve 2008 arası sigorta girişi olanlar, belirlenen koşulları sağladıkları takdirde erken emekli olabilecekler.
Kademeli emeklilikte SSK'lı çalışanlar için belirlenen şartlar, sigorta türüne ve başlangıç tarihine göre değişebilir.
Erken emeklilik fırsatı yakalayan bireyler, daha önce emekli olma imkanına sahip olacaklar ancak bu durumun maaşlarda düşüş gibi dezavantajları da bulunuyor.
Yeni reformun, EYT'ye alternatif bir çözüm sunarak milyonlarca kişinin emeklilik hayallerine ulaşmasına olanak tanıması bekleniyor.
öncesinde sigorta girişi olan emeklilikte yaşa takılanların (EYT) birçoğu geçen sene emekli oldu.
Şu anda ise Meclis gündeminde olan yeni bir EYT yasa teklifi, 2000 sonrasında işe başlayanlar için önemli değişiklikler öneriyor. Bu teklif, prim gün sayılarının kademeli olarak artırılmasını ve belirli yaş sınırlarının yeniden düzenlenmesini içeriyor. Yeni düzenlemede 2000-2008 arası SGK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'na kayıtlı olanlar için emeklilik sürecinde yaşa takılma sorunlarına çözüm aranıyor.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’da değişiklik yapılmadan önce; kanunda belirtilen prim şartı sağlanması halinde kadınlarda 20 yıl, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık süresi emeklilik şartları arasındaydı. 8 Eylül 1999 tarihinde kabul edilen 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile birlikte kadınlarda emeklilik yaşı 58, erkeklerde ise bu yaş 60 oldu. 2008 yılında ise ilk kez sigortalı olarak işe başlayan olan kişiler için 5510 sayılı Kanun ile emeklilik yaşı 65’e yükselmiş oldu. Yani 2008 yılında yapılan değişiklikle sigorta primi dolmuş olan kişiler emekli olabilmesi için 65 yaşına kadar beklemesi halinde emekli olabiliyordu.
Milyonlara erken emekliliğin kapısını aralayacak yasa teklifinin kabul edilip edilmeyeceği ve emeklilik sistemine nasıl bir etki yapacağı, tüm gözlerin Meclis'e çevrilmesine neden oluyor.
Uzmanlardan yapılan açıklamalara göre sigorta başlangıç tarihine göre 3 farklı emeklilik şartı olduğu dile getiriliyor. Yapılan açıklamalarda Türkiye tarihinde emeklilik açısından bakıldığında, bu ülkede EYT benzeri üç farklı Emeklilik Yasası çıkarıldığı görüyor. Mevcut yasalara göre, emeklilikle ilgili olarak üç dönem esas alınıyor: 1999 öncesi, 1999 ile 2008 arası ve 2008 sonrası. Sigortaya başlangıç tarihi, bu emeklilik şartlarını otomatik olarak belirliyor. Bugünki yasa doğrultusunda kısaca bakıldığında, 8 Eylül 1999'dan önce, yaş haddi kaldırıldı. Erkekler için 25 yıl, kadınlar için 20 yıl süre geçmesi gerekiyor ve prim günleri 5.000 ile 5.975 gün arasında değişiyor. 8 Eylül 1999'dan bir gün sonra, yani 9 Eylül 1999 ile 1 Mayıs 2008 arasında, yaş haddi erkeklerde 60, kadınlarda 58 olarak belirlendi ve prim günleri 7.000 güne yükseltildi. 1 Mayıs 2008'den sonrası için yasa farklılık gösterdiği için, bu dönemde kadınlar 58'den 65 yaşa, erkekler ise 60'tan 65 yaşa kadar, toplamda 7.200 gün prim ödemişse emeklilik hakkı kazanabiliyor.
Yasa teklifinin içeriğine bakıldığında, prim günlerinin özellikle 6.250 günden başlayarak 7.000 güne kademeli olarak artırılması, yani direkt 7.000 gün değil, 6.250 günden başlayarak tanımlanan prim günlerinin kendi içinde kademeli olarak değişmesi, ikinci grup EYT ile ilgili yaşların da 43'ten başlayıp 50 ve 52 yaşa kadar ilerlemesi talep ediliyor.
Kimler erken emekli olabilecek?
Yeni Şafak'ta yer alan habere göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan çalışma kapsamında, sigorta başlangıç tarihleri 1999 sonrası olanlar için kademeli emeklilik sisteminin onaylanması halinde, 2000 ve 2008 arası sigorta girişi olanlar, istenen koşulları sağladıkları takdirde emekli olabilecekler. EYT düzenlemesinden yararlanamayan ve kapsam dışında kalanlar için yeni emeklilik reformu geliyor. Kademeli emeklilik sisteminin onaylanması halinde EYT düzenlemesi sonrasında güncellenen prim-yaş listesine göre 2000 ve 2008 arası sigortalı olanlar erken emekli olabilecek.
Kademeli emeklilik kimleri kapsıyor, şartları neler?
Yeni düzenleme altında işe giriş tarihine göre emeklilik yaşının öne çekilmesi anlamına da geliyor. 2000 yılında işe başlayan bir kişi 6 yıla kadar erken emeklilik hakkına sahip olabiliyor. İşe giriş tarihi ilerledikçe emekli olma yaşı artıyor.
Yaşa göre kademeli erken emeklilik şartları neler?
Kademli emeklilikte SSK'lı çalışanlar belirli yaşa ve prim sayısına ulaştıktan sonra kademeli olarak emekli olmalarını sağlayan sistemdir. İşte sigortalılık süresi ve prim günü sayısına göre emeklilik şartları: SSK'lı kadınlar erken emeklilik şartları neler? 20 yıl sigortalılık süresi ve 5000 – 5975 arası prim günü. SSK'lı erkekler erken emeklilik şartları neler? 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 – 5975 arası prim günü.
BAĞKUR'lu kadınlar erken emeklilik şartları nedir?
BAĞ-KUR'lu kadınlar: 7200 prim günü. BAĞKUR'lu erkekler erken emeklilik prim gün sayısı kaç? BAĞ-KUR'lu erkekler emekli olmak için 9000 prim günü şartını yerine getirmesi gerekiyor. Prim eşitleme düzenlemesi ile 9000 prim gün sayısı 7200 güne düşecek.
Emekli Sandığı'na tabi kadınlar erken emeklilik prim şartı nedir?
Emekli Sandığı'na tabi kadınlar 7200 prim günde, Emekli Sandığı'na tabi erkeklerin erken emeklilik prim şartı nedir? Emekli Sandığı'na tabi erkeklerin primi 9000 gündür.
2000 ve 2008 arası sigortalı olanlar ne zaman emekli olur?
Sigortalılık süresi ve prim günü sayısına göre emeklilik şartları şu şekilde: 9 Eylül 1999 sonrası SGK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı girişi olan kadınlar için 43 yaş ve 6.250 pirim günü, erkekler için 45 yaş ve 6.250 pirim gün şartı aranacak.
2000 sonrası SGK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı girişi olan kadınlar için 43 yaş ve 6.325 pirim günü, erkekler için 45 yaş ve 6.325 pirim gün şartı aranacak.
9 Eylül 1999 sonrası SGK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı girişi olan kadınlar için 43 yaş ve 6.250 pirim günü, erkekler için 45 yaş ve 6.250 pirim gün şartı aranacak.
2000 sonrası SGK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı girişi olan kadınlar için 43 yaş ve 6.325 pirim günü, erkekler için 45 yaş ve 6.325 pirim gün şartı aranacak.
Emeklilik sisteminin adil olmasını isteyen 1999 sonrası SGK mağdurları, EYT'lilerden daha fazla mağdur edildiklerini, aynı yaş şartı ve prim şartını karşıladıkları kişilerin aksine emekli olmayı birkaç günle kaçırdıklarını belirtiyorlar.
1999 sonrası SGK mağdurlarının sayısı yüz binleri geçerken çözüm önerilerinde de farklılık bulunuyor. Kimileri kademeli emeklilik sistemin gelmesini isterken kimileri de eşit ve adil bir emeklilik sisteminin getirilmesi gerektiğini belirtiyor. Kademeli emeklilik mağdurları günden güne artarken konuya ilişkin 4 farklı kanun teklifi Meclis'e sunuldu. Ancak tekliflerin üzerinden günler geçmesine rağmen konuya ilişkin olumlu ya da olumsuz bir dönüş henüz gelmedi.
CHP konuya ilişkin kanun teklifinde bulundu. Ancak kanun teklifinde yaş ve emeklilik listesi arasında adeta uçurumun olması mağdurların tepkisini çekti. Çünkü kamuoyunun beklediği gibi kademe 43 yaştan değil 49 yaştan başlatıldı.
CHP'nin kanun teklifinin gerekçesinde şu ifadelere yer verildi:
08.09.1999 tarihli ve 4447 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu. Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu, Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu, Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu ile iş kanununun bir maddesinin değiştirilmesi ve bu kanunlara ek ve geçici maddeler eklenmesi, İşsizlik sigortası kurulması, çalışanların tasarrufa teşvik edilmesi ve bu tasarrufların değerlendirilmesine dair kanunun iki maddesinin yürürlükten kaldırılması ile genel kadro ve usulü hakkında kanun hükmünde kararnamenin eki cetvellerde değişiklik yapılması hakkında kanun ile Türkiye'de sosyal sigortalar sisteminin önemli bir ayağı olan yaşlılık sigortası sisteminde değişiklik yapılmış ve yaşlılık aylığına hak kazanma koşullan sistemi köklü bir biçimde değiştirilmiştir.
Bu değişiklik ile aylığa hak kazanma koşullarına yaş koşulu da getirerek sigortalıların emekli olabilmeleri için Yasanın yürürlük tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlar için erkeklerde 60, kadınlarda ise 58 yaş koşulu getirilmiştir.
Yasanın yürürlük tarihinden önce sigortalı olanlar için de kademeli yaş koşulu getirilmiştir. Söz konusu 4447 Sayılı Kanunun bazı hükümleri Anayasa Mahkemesince iptal edilmiş ve 23.05.2002 tarihli ve 4759 Sayılı kanun ile yeni bir düzenleme yapılmıştır. Bu düzenleme ile sigortalılar için yeni kademeli yaş şartı getirilmiştir.
Bu durum nedeniyle 1999 yılı öncesinde sigortalı olanlar açısından emekli olma süresi 3-10 yıl arasında bir süre için artmış ve sigortalılar mağdur edilmiştir. Bu yeni koşul nedeniyle birçok sigortalı emekli olmak için sigortalılık süresini doldurmuş ve gerekli prim ödeme gün sayısını tamamlamış olmasına rağmen beklemek zorunda kalmıştır. Sigortacılık mantığı açısından asgari olarak 20 yıl bir fiil prim ödeyen sigortalıların emekliliğe hak kazanmaları gerekirken salt Kurumun ekonomik dengelerinin 2040 yılından sonra bozulacağı öngörüsüyle mağdur edilen bu kitle giderek büyük sayılara ulaşmış ve Türkiye'nin önemli toplumsal sorunlarından birisi haline gelmiştir.
Uzun yıllar boyunca sorunlarını çeşitli platformlar aracılığıyla dile getiren ve kendilerini "Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT)" olarak tanımlayan bu grubun hak arama mücadelesi, partimizin de bu husustaki çağrıları ve sorunun çözümüne ilişkin kanun teklifleri vermesi ve kamuoyunda da bu sorunun çözümüne ilişkin çağrıları ve desteğinin etkisiyle siyasi iktidar, reddettiği bu sorunu bir sorun olarak tanımlamış ve 1999 yılı öncesinde ilk defa sigortalı olanlar açısından kademeli yaş getiren bu düzenleme 1/3/2023 tarihli ve 7438 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yeniden düzenlenmiş ve sigortalılar açısından 4447 sayılı Kanun ile uzun vadeli sigorta kolları için getirilen yaş koşulu kaldırılmıştır.
Söz konusu düzenlemenin sadece 1999 öncesinde sigortalı olanları kapsaması 1999 ve sonrasında ilk defa sigortalı olanlara ilişkin bir düzenleme İçermemesi, kamuoyunda sıkça eleştirilmiş ve bu düzenlemenin yeni eşitsizlikler Gerek Kanunun TBMM'de görüşülmesi esnasında gerekse daha sonrasında 4447 sayılı Kanunun yürürlük süresi başlangıcı olan 8/9/1999 sonrası dönemde ilk defa sigortalı olanlar açısından da düzenleme yapılarak yaşlılık, ölüm ve maluliyet aylığına hak kazanmada kadınlar için 58, erkekler açısından 60 yaş ve işçiler açısından 7200 gün, memurlar ve bağ*Kur kapsamında olanlar açısından 9000 gün prim ödeme şartlarının da yeniden değerlendirilmesi ve bu tarihten sonra sigortalı olanlar açısından da bir geçiş düzenlemesi yapılması talepleri ne yazık ki siyasi iktidar tarafından kabul görmemiştir. Yapılan düzenleme adil, makul, ölçülü olmadığı gibi sosyal hukuk devleti ilkesi ile de bağdaşmamaktadır.
Anayasamızın 5 inci maddesine göre "Devletin temel amaç ve görevleri, temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleri ile bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır." Maddesinde de belirtildiği gibi temel hakları korumak devletin en önemli görevidir.
4447 sayılı Yasanın yürürlük tarihinden sonra ilk defa sigortalı olan ve 5510 sayılı Yasanın yürürlük tarihi olan 2008 yılına kadar olan süre sınırı ile aynı yasalar kapsamında olan sigortalılara farklı yaş ve prim ödeme gün sayısı şartı getirilmesi sosyal güvenlik açısından objektif ve ölçülülük ilkeleriyle bağdaşmayan, sigortalılar açısından eşitsiz bir durum yaratmıştır.
Bu nedenle 1999 İle 2008 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olmuş ancak yaş koşulu nedeniyle mağduriyet yaşayan bu kesimin mağduriyetin ortadan kaldırılması için ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik durumlar ve Aktüeryal dengelerde göz önüne alınarak, 08.09.1999 ile 16.04/2008 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olmuş kadın ve erkeklerin emekli olabilmeleri İçin istisnai bir düzenleme önerilmiştir.
Kanun teklifimiz ile 08.09.1999 sonrasında yürürlükte olan 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı kanunlara tabi olarak ilk defa sigortalı olan yurttaşlarımız için özel olarak düzenlenmiş kademeli bir yaşlılık aylığına hak kazanma sistemi oluşturulmuştur. Sigortalıların kanun teklifinde belirlenen sigortalılık süresi, hizmet süresi ile prim ödeme gün sayısı şartlarını yerine getirmesi halinde yaşlılık aylığına hak kazanabilmelerine imkân tanınmıştır. Böylelikle 7438 sayılı yasanın geriye dönük uygulanması nedeniyle mağdur olan sigortalıların mağduriyetlerinin ortadan kaldırılması ve sosyal devlet ilkesinin hayata geçirilmesi amaçlanmıştır.
CHP'nin ardından uzun zamandır kademeli emekliliğin çözümü için adım atacaklarını belirten Yeniden Refah Partisi de hazırladığı kanun teklifini Meclis'e sundu.
Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan, Milletvekilleri Suat Pamukçu, Doğan Bekin, Ali Yüksel ve Mehmet Aşıla ile birlikte konuya ilişkin TBMM'ye kanun tekllifinde bulundu.
Erbakan, sözümüzün arkasındayız diyerek, "Kademeli emeklilik hükümlerinden yararlanamayanlarla ilgili kanun teklimizi Meclis’e sunduk." müjdesini verdi.
Yeniden Refah Partisi 'nin kanun teklifinin gerekçesinde şu ifadelere yer verildi:
25.8.1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu, 8.9.1999 tarihli ve 23810 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur. Ancak, 4447 sayılı Kanunun bazı maddeleri, Anayasa Mahkemesinin 23.2.2001 tarihli ve E.1999/42, K.2001/41 sayılı Kararı ile iptal edilmiş ve iptal hükmünün Resmî Gazetede yayımlanmasım takip eden 6 aylık sürede yürürlüğe girmesi kararlaştınimıştır. Anılan karar, 23,11.2001 tarihli ve 24592 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştır.
Anayasa Mahkemesinin iptal karan üzerine 23/5/2002 tarih ve 4759 sayılı yasal düzenleme yapılmıştır. Kanun ile;
a) Yüksek Mahkemenin bahse konu Karannda belirtilen iptal gerekçeleri dikkate alınarak yeniden kademelendirme yapılması,
b) Kademelendirmede hizmet süreleri bakımından oransal eşitlik sağlanması,
c) Kadın ve erkek çalışanların asgarî emeklilik yaşlannın kademelendirilmesinde kademeler arasındaki farklılığın giderilmesi,
d) Sosyal güvenlik kuruluşlanmn aktüeryel dengesinin gözetilmesi, ve böylece yasal boşluk doğmasım önlemek amacıyla adil, makul ve Ölçülü düzenleme yapılmıştır. 4447 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihle 4759 sayılı Kanunun yürürlük tarihi arasında işe girenlerde iptal karan beklentisi olduğu kabul edilebilir bir olgudur. Diğer taraftan yaş smırımn tamamlanmasına bir gün kalanlarla daha uzun bekleme süreleri kalanlann aynı yaş haddine tabi tutulmalan makul, adil ve ölçülü değildir. Kanun teklifimizle bu durumda olanlarla 4759 sayılı kanunla en son kademelendirmeye tabi olanlar eşitlenerek mağduriyetleri bir ölçüde giderilmeleri amaçlanmıştır.
MADDE 1- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
"GEÇİCİ MADDE 99- 9/9/1999 ila 23/5/2002 tarihleri arasında 506 sayılı Kanun, 1479 sayılı Kanun, 2925 sayılı Kanun ve 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak işe başlayıp bu Kanımun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre sigortalı kabul edilenlerden Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce;
a) 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olanlardan, kadın ise 20 yıl, erkek ise 25 yıl sigortalılık süresini tamamlayanlar ve 5975 gün prim ödeyenler,
b) 1479 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olanlardan, kadın ise 7200, erkek ise 9000 gün prim ödeyenler,
c) 2925 sayılı Kanun kapsammda sigortalı olanlardan, 15 yıldan beri sigortalı olan ve en az 3600 gün prim ödeyenler,
d) 5434 sayılı Kanun kapsammda sigortalı olanlardan, kadın iştirakçi ise 20 yıl, erkek iştirakçi ise 25 yıl hizmet süresini dolduranlar, talepte bulunduklan takdirde yaş koşulu aranmaksızın yaşlılık veya emekli aylığından yararlanırlar.
Birinci fıkra kapsammda yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunarak ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları hâlinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlanılan tarihten itibaren bu Kanunun geçici 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır. Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlamlan sigortahmn işten ayrılması hâlinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlamlamaz. Bu fıkrada yer alan indirimden, bu Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasmm (ı) bendinde yer alan diğer şartlar sağlanmak kaydıyla yararlamhr. Bu fıkramn uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir."
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
HEDEP İstanbul Milletvekili Kezban Konukçu, bir gün yüzünden EYT kapsamına giremeyen vatandaşların mağduriyetinin ortadan kaldırılması için Meclise kanun teklifi verdi.
Konukçu, EYT kapsamında 9 Eylül 1999 ve sonrası çalışmaya başlayan milyonlarca yurttaşın ayrımcılık, adaletsizlik ve hukuksuzlukla karşı karşıya kaldığını söyleyerek 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda değişiklik yapılması talebiyle TBMM Başkanlığına kanun teklifi verdi.
Konukçu, teklifinde “7438 Sayılı EYT yasası Anayasanın Eşit Yurttaşlık ve Sosyal Hukuk Devleti ilkelerini ihlal etmekte olup Anayasaya aykırıdır. Çalışanların bir gün yüzünden dahi 17-20 yıl sonra emekli olması kabul edilemez bir adaletsizliktir. Bu Anayasanın eşitlik ve adalet ilkelerinin de ihlalidir. Teklifimiz ile, EYT kapsamında 9 Eylül 1999 ve sonrası çalışmaya başlayan milyonlarca yurttaşımızın karşı karşıya kaldığı ayrımcılık, adaletsizlik ve hukuksuzluğun ortadan kaldırılarak tüm emekliler arasında hak ve yükümlülükte hukuksal eşitliğin sağlanması amaçlanmıştır” dedi.
HEDEP'in ardından Demokrat Parti İstanbul Milletvekili Cemal Enginyurt, Demokrat Parti İzmir Milletvekili Haydar Altıntaş, Demokrat Parti İzmir Milletvekili M. Salih Uzun imzalı bir teklif daha Meclis'e sunuldu.
Kanun teklifinin gerekçesinde şu ifadelere yer verildi:
"4447 sayılı kanun, emeklilik sistemi temelinde önemli bir değişiklik yaparak, önceki yasalarda bulunmayan bir "emeklilik yaşı" kavramını yenİ yasaya dahil etmiştir. Bu değişiklik, 8 Eylül 1999 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanmıştır."
Bu yasa kamuoyunda Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) olarak bilinilen sorunu ortaya çıkartmıştır. Önceki yasaya göre SSK kapsamındaki işçilerin emekli olması için iki şartı yerine getirmesi gerekiyordu; Kadınlar için 20 yıl, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 günlük prim ödeme gün sayısı.
4447 sayılı yasa ile 8 Eylül 1999 sonrası işe giren SOK' lılar için Emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60'a, prim gün sayısı ise 7000 güne yükseltilmiştir.
8 Eylül 1999 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 4447 sayılı yasa ile emeklilik için üçüncü bir şart olarak eklenen yaş şartı, sadece yeni işe girenleri değil eski çalışanları da kapsıyordu.
EYT kapsamında olan çalışanlara, 7438 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 3 Mart 2023 tarihinde yeniden düzenlenerek yürürlüğe giren EYT yasası ile yaş şartsız olarak emekli olma imkanı sağlandı.
Söz konusu kanun kapsamında 8 Eylül 1999 ve öncesinde işe giren sigortalı işçiler erkeklerde 25 yıl, kadınlarda 20 yıl çalışarak yaş şartsız ve 5 bin ile 5 bin 975 gün prim ödeyerek emekli olabilme hakkını elde etmiş oldu.
8 Eylül 1999'dan bir gün sonra işe giriş yapan SGK'lı bir çalışan, benzer ve hatta daha fazla primle erkeklerde 17 yıl, kadınlarda 20 yıl geç emekliliğe ulaşması gibi bir sorunla karşı karşıya kalmıştır.
Bu nedenlerle, yasa adil, makul ve dengeli değildir ve "Anayasal Eşitlik" ilkesinin ihlali anlamına gelir. Anayasa Mahkemesi'nin önceki kararlarında belirtildiği gibi, geçiş şartlarının çalışanlar için "adil, makul ve ölçülü olarak belirlenmesi" gerekir.
Bu çerçevede 8 Eylül 1999 sonrası işe girenler için 1999-2008 arasındaki dönem için kademeli bir geçiş uygulanması hakkaniyet açısından gereklidir.
8 Eylül 1999 ve Anayasa Mahkemesi sonucu revize edilen kanunun yürürlüğe girdiği yıl olan 2002 yılına kadar olan dönem için kadınlarda 43 ve erkeklerde 45 yaşından başlayarak yeni bir düzenleme yapılması uygun olacaktır. 2008 yılına kadar her yıl emeklilik yaş şartı Ter yıl artırılarak kademelendirilmelidir.
2008 yılı girişi olan kadınlarda 50, erkeklerde 52 yaşında emeklilik ve prim günlerinin ise kadın ve erkeklerde 6.250'den başlayarak her yıl için 75'er gün artırılarak 7.000 güne kadar kademelendirilmesi adil ve anayasal eşitliğe uygun olacaktır.
SOSYAL SİGORTALAR KANUNU VE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun geçici 205 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"16.4.2008 tarihinde, birinci fıkra kapsamında olanlar hariç emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya;
a) 11 tam yıldan fazla, 12 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 43, 16 tam yıldan fazla, 17 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 45 yaşını,
b) 12 tam yıldan fazla, 13 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 44, 17 tam yıldan fazla, 18 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 46 yaşını,
c) 13 tam yıldan fazla, 14 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 45, 18 tam yıldan fazla, 19 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 47 yaşını,
ç) 14 tam yıldan fazla, 15 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 46, 19 tam yıldan fazla, 20 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 48 yaşını,
d) 15 tam yıldan fazla, 16 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 47, 20 tam yıldan fazla, 21 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 49 yaşını,
e) 16 tam yıldan fazla, 17 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 48, 21 tam yıldan fazla, 22 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 50 yaşım,
f) 17 tam yıldan fazla, 18 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 49, 22 tam yıldan fazla, 23 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 51 yaşım,
g) 18 tam yıldan fazla, 19 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 50, 23 tam yıldan fazla, 24 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 52 yaşını, doldurmaları ve kadın iştirakçinin 20, erkek iştirakçinin 25 yıl fiilî hizmet süresini tamamlamaları halinde istekleri üzerine emekli aylığı bağlamr."
MADDE 2- 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
"D) 16.4.2008 tarihinde, (A), (B) ve (C) bentleri kapsamında olanlar hariç;
a) Sigortalılık süresi 7 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 8 yıl 7 ay 8 günden az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 43 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 7 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 8 yıl 7 ay 8 günden az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 45 yaşını doldurmaları ve en az 6250 gün,
b) Sigortalılık süresi 6 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 7 yıl 6 aydan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 44 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 6 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 7 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 46 yaşım doldurmaları ve en az 6325 gün.
c) Sigortalılık süresi 5 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 6 yıl 6 aydan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 45 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 5 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 6 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 47 yaşını doldurmaları ve en az 6400 gün,
ç) Sigortalılık süresi 4 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 5 yıl 6 aydan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 46 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 4 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 5 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 48 yaşını doldurmaları ve en az 6475 gün,
d) Sigortalılık süresi 3 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 4 yıl 6 aydan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 47 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 3 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 4 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 49 yaşını doldurmaları ve en az 6550 gün,
e) Sigortalılık süresi 2 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 3 yıl 6 aydan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 48 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 2 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 3 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 50 yaşını doldurmaları ve en az 6625 gün,
f) Sigortalılık süresi I yıl 6 (dahil) aydan fazla, 2 yıl 6 aydan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 49 yaşım doldurmaları, sigortalılık süresi 1 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 2 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 51 yaşını doldurmaları ve en az 6700 gün,
g) Sigortalılık süresi 1 (dahil) yıldan fazla, 1 yıl 6 aydan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 50 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 1 (dahil) yıldan fazla, 1 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 52 yaşını doldurmaları ve en az 6775 gün, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunmaları şartı ile yaşlılık aylığından yararlanabilirler."
MADDE 3- 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun geçici 10 uncu maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"16.4.2008 tarihini takip eden aybaşı itibarıyla, ikinci ve üçüncü fıkra kapsamında olanlar hariç prim ödeme sürelerinin dolmasına;
a) 11 tam yıldan fazla, 12 tam yıl veya daha az kalan kadınlara 43 yaşını, 16 tam yıldan fazla, 17 tam yıl veya daha az kalan erkeklere 45 yaşını,
b) 12 tam yıldan fazla, 13 tam yıl veya daha az kalan kadınlara 44 yaşını, 17 tam yıldan fazla, 18 tam yıl veya daha az kalan erkeklere 46 yaşını,
c) 13 tam yıldan fazla, 14 tam yıl veya daha az kalan kadınlara 45 yaşını, 18 tam yıldan fazla, 19 tam yıl veya daha az kalan erkeklere 47 yaşını,
ç) 14 tam yıldan fazla, 15 tam yıl veya daha az kalan kadınlara 46 yaşım, 19 tam yıldan fazla, 20 tam yıl veya daha az kalan erkeklere 48 yaşını,
d) 15 tam yıldan fazla, 16 tam yıl veya daha az kalan kadınlara 47 yaşını, 20 tam yıldan fazla, 21 tam yıl veya daha az kalan erkeklere 49 yaşını,
e) 16 tam yıldan fazla, 17 tam yıl veya daha az kalan kadınlara 48 yaşını, 21 tam yıldan fazla, 22 tam yıl veya daha az kalan erkeklere 50 yaşını,
f) 17 tam yıldan fazla, 18 tam yıl veya daha az kalan kadınlara 49 yaşını, 22 tam yıldan fazla, 23 tam yıl veya daha az kalan erkeklere 51 yaşını,
g) 18 tam yıldan fazla, 19 tam yıl veya daha az kalan kadınlara 50 yaşım, 23 tam yıldan fazla, 24 tam yıl veya daha az kalan erkeklere 52 yaşını, doldurmaları, kadın ise 20, erkek ise 25 tam yıl prim Ödemeleri şartıyla ve talepte bulunmaları halinde, yaşlılık aylığı bağlanır."
MADDE 4- 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
"C) 16.4.2008 tarihinde, (A) ve (B) bentleri kapsamında olanlar hariç;
a) Sigortalılık süresi 7 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 8 yıl 7 ay 8 günden az olanlar kadın ise 43, erkek ise 45 yaşım doldurmuş olmaları,
b) Sigortalılık süresi 6 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 7 yıl 6 aydan az olanlar kadın ise 44, erkek ise 46 yaşım doldurmuş olmaları,
c) Sigortalılık süresi 5 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 6 yıl 6 aydan az olanlar kadın ise 45, erkek ise 47 yaşını doldurmuş olmaları,
ç) Sigortalılık süresi 4 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 5 yıl 6 aydan az olanlar kadın ise 46, erkek ise 48 yaşım doldurmuş olmaları,
d) Sigortalılık süresi 3 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 4 yıl 6 aydan az olanlar kadın ise 47, erkek ise 49 yaşını doldurmuş olmaları,
e) Sigortalılık süresi 2 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 3 yıl 6 aydan az olanlar kadın ise 48, erkek ise 50 yaşım doldurmuş olmaları,
f) Sigortalılık süresi 1 yıl 6 (dahil) aydan fazla, 2 yıl 6 aydan az olanlar kadın ise 49, erkek ise 51 yaşını doldurmuş olmaları,
g) Sigortalılık süresi 1 (dahil) yıldan fazla, 1 yıl 6 aydan az olanlar kadın ise 50, erkek ise 52 yaşını doldurmuş olmaları, ve en az 15 yıllık sigortalılık süresi ile 3600 gün prim ödeme şartlarım yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığından yararlanabilirler."
MADDE 5- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 6- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
