El terlemesi, toplumda sık karşılaşılan ancak çoğu zaman önemsenmeyen bir durumdur. Genellikle sıcak hava koşulları veya stres gibi faktörlerle tetiklense de bazı bireylerde daha karmaşık sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Terleme kontrolünü sağlamak, hem sosyal hem de profesyonel yaşamda ciddi bir konfor sağlar. Uzmanlara göre, aşırı el terlemesinin altında yatan nedenlerin doğru teşhis edilmesi, tedavi sürecinin başarısı açısından oldukça önemlidir.
aşırı el terlemesi nedir, neden olur?
Aşırı el terlemesi, tıbbi literatürde "palmar hiperhidroz" olarak tanımlanır. Bu durum, ter bezlerinin normalden fazla çalışması sonucu ortaya çıkar. El bölgesinde yoğunlaşan bu terleme, günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir. Özellikle avuç içindeki yoğun terleme, bireyde utanma, çekinme ve sosyal fobiye neden olabilir. El terlemesinin başlıca nedenleri arasında şunlar bulunur:
- Stres, panik atak, depresyon ve kaygı bozuklukları
- Genetik faktörler
- Ergenlik sonrası görülen hormonal değişimler
- Vücudun sıcaklığa karşı düşük toleransı
- Hormon dengesizlikleri (adrenalin, epinefrin, kortizol)
- Menopoz ve adet döngüsündeki değişimler
- Bazı ilaçların yan etkileri
- Hiperhidroz hastalığı
- Tiroid ve diyabet gibi kronik hastalıklar
- Enfeksiyon ve iltihap düzeyinin artması
Bu nedenler arasında bazıları doğuştan gelirken, çoğu genellikle ergenlik sonrası dönemde ortaya çıkar.
Çocuklarda el terlemesi normal mi?
Çocuklarda görülen el terlemesi, çoğu zaman fizyolojik bir tepki olsa da aşırıya kaçtığında dikkatle değerlendirilmelidir. Bu yaş grubunda el terlemesi, D vitamini eksikliği başta olmak üzere çeşitli besinsel yetersizliklerle ilişkili olabilir. El terlemesine neden olabilecek faktörler şöyle sıralanabilir:
- Aşırı fiziksel aktivite
- Hormon dengesizlikleri (tiroid ve büyüme hormonu)
- Baharatlı gıdalar ve gazlı içeceklerin fazla tüketimi
- Duygusal stres
- Sık tekrarlayan enfeksiyonlar
- Sıcak havaya maruz kalma
- Sempatik sinir sistemi bozuklukları
- Hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü)
- Anemi (demir eksikliği)
- Kalp ve dolaşım sistemi hastalıkları
- Solunum yolu problemleri (astım, geniz eti, alerjik rinit)
- Sindirim sistemi bozuklukları
Çocuklarda bu belirtiler huzursuzluk yaratabilir ve erken teşhis, ileriye dönük sorunların önlenmesinde kritik öneme sahiptir.
El terlemesi nasıl azaltılır?
Fizyolojik olarak değerlendirilen el terlemesini kontrol altına almak için öncelikle yaşam tarzı değişikliklerine başvurulması gerekir. Dengeli beslenme, günlük hijyen, stresi azaltmaya yönelik aktiviteler ve bölgesel bakım ürünleri bu noktada önemli rol oynar. Nedeni belirlenemeyen durumlarda ise “idiyopatik hiperhidroz” tanısı konabilir. Bu durumda:
- Steril ortamların sağlanması
- Stres azaltıcı egzersizler
- Kaslara yönelik medikal uygulamalar
- Teri azaltan kremler ve doğal kozmetik ürünler gibi çözümler önerilir.
Aşırı el terlemesi nasıl tedavi edilir?
Kozmetik ürünlerle sonuç alınamayan ileri düzey terleme vakalarında, botoks veya iyontoforez gibi tıbbi yöntemler tercih edilir. Botoks, ter bezlerinin çalışmasını geçici olarak durdurarak 6 ay boyunca etki sağlayabilir. Diğer bir yöntem olan iyontoforezde ise el, su dolu bir kaba yerleştirilir ve düşük akımda elektrik verilir. Bu işlem, uzun vadeli bir rahatlama sunabilir.
Ancak kesin ve kalıcı çözüm arayan hastalar için cerrahi yöntemler öne çıkar. En etkili cerrahi çözüm ise “Klipsli ETS” (torakal sempatektomi) ameliyatıdır. Bu işlemde sempatik sinir zinciri cerrahi olarak bloke edilir. Yaklaşık 1 saat süren bu operasyon sonrası hastalar bir hafta içinde normal yaşamlarına dönebilir. Nadiren de olsa vücudun başka bölgelerinde telafi edici terleme oluşabilir.
El terlemesine ne iyi gelir?
Günlük yaşamda uygulanabilecek bazı önlemlerle el terlemesi yönetilebilir. İşte önerilen uygulamalar:
- Ellerin sık sık yıkanması ve kuru tutulması
- Havlu veya kağıt mendil ile terin giderilmesi
- Talk ya da bebek pudrası kullanımı
- El dezenfektanlarının yıkanamayan ortamlarda kullanılması
- Kremler, jeller ve spreylerin düzenli uygulanması
- Botoks uygulaması ile geçici rahatlama sağlanması
- Yoga, meditasyon gibi stres yönetimi yöntemlerinin denenmesi
Doğal yöntemlerle el terlemesi azaltılabilir mi?
Bazı bitkisel ve doğal ürünlerin kullanımı el terlemesinin etkilerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Karbonat, adaçayı, zerdeçal, elma sirkesi, yeşil çay gibi içerikler terin kontrolünde destekleyici etki gösterir. Karbonat, alkali bir ortam yaratarak terin emilimini artırabilir. Ancak bu tür doğal çözümlere başvurmadan önce mutlaka uzman bir hekime danışılması önerilir.
El Terlemesi Hakkında Sık Sorulan Sorular
El terlemesi hangi hastalığın belirtisi olabilir?
Ter bezlerinin kontrolsüz çalışmasına yol açan sempatik sinir sistemi bozuklukları, tiroid rahatsızlıkları veya diyabet gibi kronik hastalıkların belirtisi olabilir.
El terlemesi nasıl geçer?
Cerrahi yöntem olan “Klipsli ETS” ameliyatı kalıcı çözüm sağlar. Ancak öncesinde botoks ya da iyontoforez gibi yöntemler denenebilir.
El terlemesi için hangi doktora gidilmeli?
Bu rahatsızlıkla ilgili ilk başvurulması gereken uzmanlık alanı dermatolojidir.
Soğuk terleme ne anlama gelir?
Dolaşım bozuklukları veya damar problemleri nedeniyle vücut ısısının dengede tutulması amacıyla ellerde soğuk terleme görülebilir.
Kaynak: Memorial Sağlık Grubu, Medical Park, Acıbadem Sağlık Grubu
