Galatasaray Spor Kulübü’nün kurucusu ve Türk sporunun öncülerinden Ali Sami Yen, ölümünün 74. yılında saygıyla anılıyor. Türk futbolunun gelişiminde derin izler bırakan Yen, kulüpçülükten teknik direktörlüğe, federasyon başkanlığından yazarlığa kadar birçok alanda öncü rol üstlendi.
Kurucusu Olduğu Galatasaray'da Tarih Yazdı
20 Mayıs 1886’da İstanbul’da dünyaya gelen Ali Sami Yen, ünlü dilbilimci ve yazar Şemsettin Sami’nin ikinci oğluydu. Eğitim hayatına babasının yanında başlayan Yen, daha sonra Galatasaray Lisesi’ne devam etti. Lise yıllarında siyaset, edebiyat ve spor gibi alanlarda yaşanan gelişmeleri yakından takip eden Yen, arkadaşlarıyla birlikte bir futbol kulübü kurmaya karar verdi.
1905 yılının ekim ayında Galatasaray Lisesi’nde bir edebiyat dersi sırasında Galatasaray Spor Kulübü’nü kuran Ali Sami Yen, kulübün bir numaralı kurucu üyesi ve ilk başkanı oldu. Kulübün kuruluş amacını “İngilizler gibi toplu bir halde oynamak, bir renge ve bir isme malik olmak ve Türk olmayan takımları yenmek” sözleriyle açıkladı.
Futbolculuk Kariyeri Kısa Sürdü
Galatasaray formasını orta sahada giyen Yen, zarif çalımları ve güçlü driplingleriyle dikkat çekti. 1907’nin sonlarına doğru Kadıköy takımına karşı oynanan ve 3-0 kazanılan bir maçta ayağının kırılması, futbol kariyerini olumsuz etkiledi. Uzun süren tedavilerin ardından sahalara dönen Yen, eski formunu yakalayamayınca aktif futbol yaşantısını sonlandırdı.
14 Yıl Başkanlık Yaptı
Galatasaray Spor Kulübü’nde toplamda 14 yıl başkanlık görevini üstlenen Ali Sami Yen, ilk olarak 1905-1918 yılları arasında 13 yıl boyunca aralıksız başkanlık yaptı. 1925 yılında ise kulüp başkanlığına bir yıl süreyle yeniden getirildi. Yen, Osmanlı İmparatorluğu’nun zorlu dönemlerinden biri olan I. Dünya Savaşı sırasında kulübü başarıyla yönetti. Başkanlığı süresince yalnızca futbol değil, diğer spor branşlarının gelişimi için de yoğun çaba sarf etti.
A Milli Takım’ın İlk Teknik Direktörü
Türkiye'nin FIFA’ya üyeliğinin ardından 26 Ekim 1923 tarihinde Romanya ile yapılan ilk milli maçta takımın başında Ali Sami Yen yer aldı. İstanbul Taksim Stadı’nda oynanan karşılaşma 2-2 eşitlikle sonuçlandı. Böylece Yen, A Milli Futbol Takımı'nın ilk teknik direktörü olarak tarihe geçti.
TİCİ ve TMOK’a Öncülük Etti
1922 yılında kurulan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı’nın (TİCİ) ilk başkanlığına getirilen Ali Sami Yen, bu görevdeyken farklı spor federasyonlarının kurulmasına öncülük etti. Yabancı dillerden çevrilen yönetmeliklerin yürürlüğe girmesiyle birlikte Türk sporunda kurumsallaşmanın temelleri atıldı.
Ayrıca, Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi (TMOK) Başkanı olarak 1924 Paris Olimpiyat Oyunları’na katılan Türk kafilesine liderlik etti. 1927-1930 yılları arasında da TMOK başkanlığı görevini yürüttü.
İlk Spor Müzesi ve İlk Futbol Kitabını Kazandırdı
Türkiye’nin ilk spor müzesini 1915 yılında Kalamış’taki kulüp lokalinde kuran Ali Sami Yen, bu girişimiyle spor tarihçiliğine de katkı sağladı. Müze daha sonra Galatasaray Lisesi’ne taşınarak kalıcılık kazandı. Aynı zamanda Türkiye'de futbol üzerine yazılan ilk kitap da onun imzasını taşıyor. 1927 yılında yayımlanan “Futbol Kitabı” adlı eseri, futbolun teknik ve bilimsel yönlerini ele alan ilk kaynak olarak kayıtlara geçti.
65 Yaşında Hayata Veda Etti
Ali Sami Yen, 29 Temmuz 1951 tarihinde 65 yaşında hayatını kaybetti. Feriköy Mezarlığı’na defnedilen Yen’in ismi, Galatasaray’ın uzun yıllar maçlarını oynadığı Mecidiyeköy’deki stada verildi. 2011 yılında yıkılan bu stadyumun ardından, Galatasaray’ın günümüzde maçlarını oynadığı Nef Stadyumu, Ali Sami Yen Spor Kompleksi’nin bir parçası olarak onun ismini yaşatmayı sürdürüyor.
