Hava Kalitesi İndeksi (HKİ), havada bulunan kirleticilerin insan sağlığı üzerindeki etkisini ölçen bir sistemdir. Bu indeks, havadaki zararlı partiküllerin seviyesini belirleyerek soluduğumuz havanın ne kadar sağlıklı olduğunu gösterir.
- 0-50: Temiz hava, sağlık açısından risk oluşturmaz.
- 51-100: Orta seviyede kirlilik, bazı hassas bireyler etkilenebilir.
- 101-150: Hassas gruplar (çocuklar, yaşlılar, solunum hastaları) için risklidir.
- 150+: Sağlıksız hava, uzun süre solunduğunda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Türkiye’de hava kalitesi genellikle 50-100 arasında değişirken, bazı bölgelerde bu değer 150’nin üzerine çıkabiliyor. Hava kirliliğinin yoğun olduğu ülkelerde ise bu değer 300’ü aşabiliyor.
Asıl Tehdit: PM 2.5 Nedir?
Hava kirliliğiyle ilgili en büyük risklerden biri PM 2.5 adı verilen ince partiküllerdir. 2.5 mikron ve daha küçük parçacıklar, solunduğunda akciğerler tarafından filtrelenemediği için doğrudan kan dolaşımına karışabiliyor.
PM 2.5’in en yaygın kaynakları:
- Egzoz gazları
- Sigara dumanı
- Sanayi tesisleri
- İnşaat faaliyetleri
- Kömür dumanı
Bu ince parçacıklar uzun vadede solunum yolu hastalıklarına, kalp rahatsızlıklarına ve hatta kansere yol açabilir.
Hava Temizleme Cihazları Gerçekten İşe Yarıyor mu?
Hepa filtre ve aktif karbon filtreye sahip hava temizleme cihazları, PM 2.5 gibi zararlı partiküllerin %99’unu filtreleyerek ortam havasını temizleyebiliyor. Yapılan testlerde, hava kirliliği yüksek ortamlarda kullanılan bu cihazların havayı dakikalar içinde önemli ölçüde temizlediği gözlemlendi.
Örneğin, sigara içilen bir odada hava temizleyici çalıştırıldığında hava kalitesi indeksi 360’tan 10’un altına kadar düştü. Bu da sigara dumanının yalnızca kötü kokuyla sınırlı olmadığını, aynı zamanda havaya büyük miktarda zararlı partikül yaydığını gösteriyor.
Kimler Hava Temizleme Cihazı Kullanmalı?
- Yaşadığı bölgede hava kirliliği yüksek olanlar
- Astım, bronşit veya solunum yolu hastalıkları bulunanlar
- Evde sigara içilenler (veya sigara dumanına maruz kalanlar)
- Sanayi bölgelerine yakın oturanlar
- Toza, polene veya evcil hayvan tüylerine alerjisi olanlar
Eğer yaşadığınız bölgedeki hava kalitesi 50’nin üzerinde seyrediyorsa, bir hava temizleme cihazı edinmek sağlığınız açısından faydalı olabilir. Özellikle sigara içilen ortamlarda bu cihazların kullanılması büyük bir fark yaratıyor.
Hava Temizleme Cihazı Almalı mısınız?
Eğer bulunduğunuz bölgede hava kalitesi düşükse veya sigara dumanı, egzoz gazları gibi kirleticilere maruz kalıyorsanız hava temizleme cihazı almak mantıklı bir yatırım olabilir. Özellikle Hepa filtre ve aktif karbon filtre içeren cihazlar, havadaki zararlı partikülleri büyük oranda temizleyerek sağlığınızı korumanıza yardımcı olabilir.
Kaynak: Acıbadem Hayat, Doç. Dr. Muhammed Keskin, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Doç. Dr. Muhammed Keskin. Doç. Dr. MDoç. Dr. Muhammed Keskin.uhammed Keskin.
