Mayıs ayının gelmesiyle birlikte Hıdırellez kutlamaları da gündeme gelmeye başladı. Baharın habercisi olarak kabul edilen Hıdırellez, yüzyıllardır süregelen kültürel bir gelenek olarak Orta Asya’dan Balkanlar’a kadar geniş bir coğrafyada kutlanmaya devam ediyor. Peki Hıdırellez nedir, ne zaman kutlanır ve bu özel günde hangi ritüeller gerçekleştirilir? 2025 Hıdırellez tarihi ve geleneksel uygulamalarla ilgili merak edilen tüm detayları haberimizde derledik.
Hıdırellez Nedir?
Hıdırellez ya da diğer adıyla Hıdrellez, kökeni Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar’a dayanan mevsimlik bayramlardan biridir. “Ruz-ı Hızır” yani Hızır Günü olarak da bilinen Hıdırellez, halk inanışına göre doğa üstü iki figür olan Hızır ve İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olarak kabul edilir. Hızır’ın darda kalanlara yardım ettiğine, İlyas’ın ise denizlere hükmettiğine inanılır. Bu iki kutsal figürün bir araya gelmesi, bereket, sağlık ve şifa dileklerinin gerçekleşeceği özel bir gün anlamına gelir.
Hıdırellez 2025'te Ne Zaman Kutlanacak?
Hıdırellez, her yıl 5 Mayıs gecesi başlayan ve 6 Mayıs günü devam eden kutlamalarla gerçekleştirilir. Miladi takvimle 6 Mayıs, Rumi takvimde ise 23 Nisan’a denk gelir. Bu tarih, aynı zamanda yaz mevsiminin başlangıcı olarak da kabul edilir. 2025 yılında da Hıdırellez, geleneksel olarak 5 Mayıs akşamı başlayacak ve 6 Mayıs sabahına kadar sürecektir.
UNESCO tarafından 2017 yılında “Somut Olmayan Kültürel Miras” olarak kabul edilen Hıdırellez, özellikle Türkiye’nin birçok bölgesinde çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır.
Hıdırellez gecesi ve sabahında, dilek dileme ve kötü enerjilerden arınma amacıyla çeşitli ritüeller uygulanır. İşte bu özel günle ilgili yaygın geleneksel uygulamalardan bazıları:
Bereket ve Şans İçin Yapılan Uygulamalar
Tahıl, su ve ekmek gibi bereket simgeleri içeren tepsiler hazırlanarak evin bereketi için bırakılır.
Un çuvalları, yiyecek kapları ve cüzdanlar açık bırakılır; bereketin evin her yerine yayılması amaçlanır.
Paralar gül dalına asılır, ertesi gün alınarak cüzdana yerleştirilir ve yıl boyunca harcanmaz.
Dilek Ritüelleri
Dilek tutan kişiler, istediklerini simgeleyen şekilleri kâğıda çizerek gül ağacının dalına asar.
Sabah gün doğmadan bu dilek kâğıtları dereye, nehire veya denize bırakılır.
Ev, araba, bebek gibi nesnelerin maketleri yapılıp gül ağacının altına konulur.
Sağlık ve Arınma İçin Yapılan Gelenekler
Sabah erken saatlerde su kaynaklarına gidilerek el ve yüz yıkanır.
Bitki çiğleri toplanarak banyo suyuna eklenir; bu su ile yıkanmak güzellik ve şifa getirdiğine inanılır.
Eski eşyalarla büyük bir ateş yakılır ve üzerinden atlanarak kötülüklerden arınılacağına inanılır.
Isırgan otu ve yeşil bitkiler kapılara, pencerelere asılarak nazardan korunma amaçlanır.
Evlilik ve Kısmet Açma Ritüelleri
Evlenme çağına gelen genç kızların başında kilit açılır.
Niyet küpleri hazırlanır, gençler küp içine takılar bırakır ve ertesi sabah maniler eşliğinde çekilir.
Şans ve talih için evin sandıkları açık bırakılır, başörtülerine gül yağı dökülür.
HIDIRELLEZ'İN Kültürel Önemi ve Toplumsal Yansımaları
Hıdırellez sadece bir bahar bayramı değil, aynı zamanda toplumsal dayanışmanın, ortak kültürel mirasın ve doğa ile uyumun simgesi olarak görülmektedir. Kırsal alanlarda sabah namazının ardından tarlaların dolaşılması, ambarlara bereket dilenmesi gibi uygulamalar hâlen birçok bölgede sürdürülmektedir. Yağmur duaları, dilek yürüyüşleri ve toplu eğlenceler de Hıdırellez gününün vazgeçilmezleri arasındadır.
2025 Hıdırellez tarihi 5-6 Mayıs olarak belirlenmiştir. Hıdırellez, sadece bir mevsim değişimini değil, aynı zamanda halk inançlarının, toplumsal dayanışmanın ve doğayla kurulan bağın sembolüdür. Ritüellerin ve geleneklerin kuşaktan kuşağa aktarıldığı bu özel gün, aynı zamanda doğaya saygının ve umutla geleceğe bakmanın bir yansıması olarak kutlanmaya devam etmektedir.
