Brent ham petrol vadeli işlemleri, 27 Ocak'tan bu yana görülen en yüksek seviye olan 78,50 dolara kadar çıktı. Sabah saatlerinde Brent petrol fiyatı, %6,63 oranında artış göstererek varil başına 73,96 dolar seviyesine ulaştı.
ABD Batı Teksas Intermediate (WTI) ham petrolü de 21 Ocak'tan bu yana en yüksek seviye olan 77,62 dolara çıktıktan sonra %7,33'lük bir artışla 73,03 dolara yükseldi. Bu artış, 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle birlikte yaşanan yükselişten bu yana görülen en büyük gün içi hareket olarak kayıtlara geçti.
İsrail'in operasyonu petrol piyasalarını sarstı
İsrail, "Yükselen Aslan" adı verilen geniş çaplı bir operasyonla İran'ın nükleer tesislerini, balistik füze fabrikalarını ve askeri komutanlarını hedef aldı. Tahran yönetimi, saldırıda birçok üst düzey askeri ismin hayatını kaybettiğini duyurdu.
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, operasyonun İran'ın nükleer silah kapasitesini engellemeye yönelik uzun vadeli bir planın parçası olduğunu belirtti.
İran'dan misilleme uyarısı: Hürmüz Boğazı tehlikede mi?
İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, saldırının ardından yaptığı açıklamada, İsrail'e "sert bir ceza" verileceğini söyledi. Bu açıklama, bölgedeki enerji sevkiyatları için hayati öneme sahip Hürmüz Boğazı'nın güvenliği konusunda endişelere neden oldu.
Petrol tüccarları, İran'ın nasıl bir misilleme yapacağının ve ABD'nin olası müdahalesinin, Orta Doğu'dan geçen petrol sevkiyatlarını etkileyip etkilemeyeceğini belirlemek için henüz erken olduğunu ifade etti. Bazı piyasa aktörleri, Hürmüz Boğazı'nın kapanabileceği yönündeki endişelerin fiyatlar üzerinde baskı oluşturduğunu dile getirdi.
Analistler ne diyor?
RBC Capital analisti Helima Croft, "Kilit soru, İran'ın misillemesinin İsrail'le sınırlı kalıp kalmayacağı ya da daha geniş bir bölgeyi kapsayıp kapsamayacağıdır" dedi.
Barclays analisti Amarpreet Singh ise, saldırıların henüz petrol piyasasının temelleri üzerinde etkili olmadığını ifade etti. Singh, “En kötü senaryoda, çatışma bölgedeki diğer önemli üreticilere ve deniz taşımacılığına yayılabilir” açıklamasında bulundu.
Son üç günde yaşanan yaklaşık 10 dolarlık artışın, İran'ın petrol üretiminde herhangi bir düşüş olmadan gerçekleşmesi dikkat çekti. Dünya genelindeki petrol tüketiminin yaklaşık beşte biri, Hürmüz Boğazı üzerinden geçiyor.
ABD'den ilk açıklama: Müdahil değiliz
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İsrail'in İran'a yönelik saldırısını "tek taraflı bir eylem" olarak tanımlarken, Washington'un bu saldırıya karışmadığını belirtti. Rubio, Tahran yönetimini bölgede ABD çıkarlarını veya personelini hedef almamaya çağırdı.
RBC'den Croft, "Eğer petrol bu çatışmada çapraz ateşte kalırsa, ABD yönetiminin fiyatları kontrol altında tutmak ve iç piyasayı korumak için OPEC'in yedek kapasitesine başvurması muhtemel" değerlendirmesini yaptı.
Güvenli limanlara yönelim: Altın ve İsviçre Frangı öne çıktı
Petrol fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle Asya borsaları düşüşe geçti. ABD vadeli işlemlerindeki satışlar, hisse senetlerinde gerilemeye yol açarken, yatırımcılar güvenli liman olarak görülen altın ve İsviçre Frangı’na yöneldi.
Kaynak: Reuters
