İran'da cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin vefatının ardından bir yıl öne çekilen seçimler için adaylık süreci resmen başladı. Bu kritik süreçte gözler, reformistlerin ortak adayı olarak öne çıkan isimlerden biri olan Mesud Pezeşkiyan’a çevrildi. Hem siyasi hem de akademik geçmişiyle dikkat çeken Pezeşkiyan, İran siyasetinde uzun yıllardır etkin bir figür olarak öne çıkıyor. Peki, Mesud Pezeşkiyan kimdir, kaç yaşında, nereli ve hangi görevlerde bulundu? İşte detaylı biyografisi…
Mesud Pezeşkiyan’ın Hayatı ve Eğitimi
29 Eylül 1954 tarihinde İran’ın Mahabad kentinde, Türk kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Mesud Pezeşkiyan, adını Farsçada "doktorlar" anlamına gelen soyadından da anlaşıldığı üzere, sağlık alanında kariyer yapmıştır.
Tıp eğitimini Tebriz Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tamamlayan Pezeşkiyan, ardından 1980-1988 yılları arasında İran-Irak Savaşı’nda hem doktor hem de asker olarak görev yaptı. 1985 yılında pratisyenlik kursunu tamamladıktan sonra Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesi'nde genel cerrahi ihtisasına başladı.
1993 yılında İran Sağlık Bilimleri Üniversitesi’nden kalp cerrahisi yan dal uzmanlığı alan Pezeşkiyan, bu alandaki uzmanlığıyla dikkat çekti. 1994-1999 yılları arasında aynı üniversitede rektörlük görevini yürüttü.
Siyasi Kariyerinin Başlangıcı: Sağlık Bakanlığı Görevi
Pezeşkiyan’ın siyasete adımı, eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi döneminde 1997 yılında atandıktan sonra Sağlık Bakanı Yardımcısı olmasıyla başladı. Bu görevin ardından 2001 yılında Sağlık Bakanı olarak atandı ve 2005 yılına kadar bu görevde kaldı.
2008 yılında yapılan İran Genel Seçimlerinde Tebriz Milletvekili olarak meclise giren Pezeşkiyan, o tarihten bu yana beş dönem boyunca Tebriz’i temsilen görev yaptı. 2016 yılında İran Meclis Başkan Yardımcılığı görevine getirilen Pezeşkiyan, bu pozisyonda 4 yıl boyunca hizmet verdi.
Cumhurbaşkanlığı Adaylığı Denemeleri ve Son Gelişmeler
Pezeşkiyan, 2013 cumhurbaşkanlığı seçimleri için adaylık başvurusunda bulunsa da daha sonra adaylıktan çekildi. 2021 yılındaki seçimlerde yeniden adaylık başvurusunda bulundu ancak Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından başvurusu reddedildi.
2024 yılı Mart ayında yapılan milletvekili seçimlerinde, Tebriz’den birinci sırada yeniden Meclis'e girmeyi başaran Pezeşkiyan, İran’da yaşanan ani gelişmeler sonrası cumhurbaşkanlığı seçimlerinde reformistlerin ortak adayı olarak öne çıktı.
2025 Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde Reformistlerin Tek Adayı
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin 2024 yılında geçirdiği helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından, seçimler anayasa gereği bir yıl öne alındı. Bu süreçte reformist siyasi hareketlerin üzerinde uzlaştığı isim Mesud Pezeşkiyan oldu. Seçim kampanyasına hazırlanan Pezeşkiyan, yıllara dayanan siyasi deneyimi ve sağlık alanındaki geçmişiyle ülkenin reform arayışlarına yanıt verme potansiyeli taşıyan bir aday olarak görülüyor.
Türk kökenli bir siyasetçi olması nedeniyle özellikle Azeri Türklerinin yoğun yaşadığı bölgelerde önemli destek görüyor.
Sağlık geçmişi ve akademik kariyeri, onu teknokrat yönüyle öne çıkarıyor.
Reformist cephede “ılımlı, dengeli ve devlet kurumlarıyla uyumlu bir aday” olarak değerlendiriliyor.
Mesud Pezeşkiyan, İran’ın 2025 yılında yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde reformist cephedeki tek aday olarak yarışa katılıyor. Sağlık geçmişi, siyasi deneyimi ve etnik kökeniyle dikkat çeken Pezeşkiyan, İran’da reform talebinin temsilcisi olabilecek güçlü bir figür olarak öne çıkıyor.
