DAMLA EROĞLU - DOSYA HABER
24 Şubat 2022 tarihinde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in talimatıyla başlayan “Özel operasyon” kapsamında Rus ordusu, uzun yıllar sonra ilk kez Ukrayna topraklarını işgal etmeye başladı. Hem havadan hem karadan gerçekleştirilen saldırılar, üç yıl boyunca aralıksız sürdü. Arabulucu ülkelerin tüm çabalarına rağmen taraflar birkaç kez bir araya gelse de kalıcı bir ateşkes sağlanamadı. Binlerce insanın yaşamını yitirdiği, yüz binlercesinin ise yaralandığı bu yıkıcı savaşın sonlandırılması için Türkiye önemli bir diplomatik rol üstlendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın öncülüğünde yürütülen arabuluculuk çabaları sonucunda, 29 Mart 2022 tarihinde Rusya ve Ukrayna heyeti bir araya geldi. İstanbul’da yapılan görüşmelerde maalesef bir ateşkes anlaşması çıkmadı.
16 MAYIS 2025 – İSTANBUL’DA 3’LÜ ZİRVE GERÇEKLEŞTİ
Rusya ve Ukrayna, üç yıl aradan sonra ilk kez aynı masada buluştu. 16 Mayıs 2025 tarihinde, İstanbul’daki Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde gerçekleştirilen, Türkiye – Rusya -Ukrayna görüşmesi 1 saat 45 dakika sürdü. Toplantıya, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan başkanlık etti.
TARİHİ ZİRVEYE HAKAN FİDAN BAŞKANLIK ETTİ
Kritik zirvenin açılış konuşmasını yapan Hakan Fidan, tarafların barış konusundaki kararlılığının yeni bir umut kapısı araladığını vurguladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Donald Trump’ın barış yönündeki çağrılarına, Rusya ve Ukrayna liderlerinin kayıtsız kalmamasını memnuniyetle karşıladıklarını dile getirdi. Tarafların doğrudan diyaloğa açık olmalarının süreci bu noktaya taşıdığını belirten Bakan Fidan, gelinen aşamada iki farklı yol bulunduğunun altını çizerek, ‘’Biri barışa, diğeri ise daha fazla acıya ve kaybına neden oluyor. Hangi yöne gidileceği ise yalnızca ilgili ülkelerin kendi iradesine bağlı’’ dedi.
Türkiye’nin başından beri çatışmayı sona erdirme yönünde yoğun çaba sarf ettiğini belirten Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu süreçteki rolüne de değindi. Ukrayna Devlet Başkanı’nın Ankara ziyaretiyle önemli bir eşiğin aşıldığını, Rus heyetin İstanbul’da ağırlanmasının da bu iradenin bir göstergesi olduğunu belirtti. Bu temasların, savaşın başladığı günden bu yana taraflar arasında gerçekleşen ilk doğrudan görüşme olması açısından özel bir önem taşıdığını hatırlatan Fidan, eldeki fırsatın barış adına değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Geç kalınan her günün daha fazla yaşamın kaybedilmesine sebebiyet verdiğini ifade eden Bakan Fidan, "Savaş can almaya devam ederken ateşkesin bir an evvel hayata geçirilmesi kritik önem taşımaktadır. Ateşkesin müzakerelerle eş zamanlı olarak sağlanması yönünde de önümüzde bir fırsat bulunmaktadır. Burada bir hususu, bir hadise vurgulamak isterim. Bundan sonraki aşamayı yapacağımız tercihler ve atacağımız adımlar doğrultusunda hep beraber belirleyeceğiz. Bu görüşmelerin bir liderler toplantısının temelini oluşturması da oldukça önemli. Yapıcı bir anlayışla müzakere ederek barışa ulaşmanın mümkün olduğuna yürekten inanıyoruz. Şu hususu bir kez daha açıkça vurgulamak istiyorum; Türkiye, savaşı sona erdirme ve barışı sağlama yönündeki çabalarınızda her daim yanınızda olacaktır. Barış için mümkün olan her türlü katkıyı sunmaya da hazırız. Hepinize bir kez daha İstanbul'a hoş geldiniz diyor ve yapılacak teknik müzakerelerde taraflara, sizlere başarılar diliyorum" diye konuştu.
UKRAYNA – RUSYA HEYETİNDE KİMLER YER ALDI?
İstanbul'daki Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde düzenlenen Türkiye-Rusya-Ukrayna üçlü toplantısı, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın başkanlığında başladı. MİT Başkanı İbrahim Kalın'ın da katıldığı toplantıda Rusya heyetinde; Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Danışmanı Vladimir Medinski, Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Rusya Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı Ana Müdürlüğü Şefi Igor Kostyukov ve Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin bulunurken, Ukrayna heyetinde ise Savunma Bakanı Rüstem Umerov, Dışişleri Bakan Birinci Yardımcısı Serhiy Kyslytsia, Ukrayna Güvenlik Servisi Başkan Yardımcısı Oleksandr Poklad ve Ukrayna Dış İstihbarat Servisi Birinci Başkan Yardımcısı Oleh Luhovskyi bulunuyor.
ESİR TAKASI VE ATEŞKES İÇİN İLK SOMUT ADIM ATILDI
Türkiye - Rusya - Ukrayna heyetleri arasında gerçekleştirilen toplantının ardından sosyal medya hesabı üzerinden açıklama yapan Fidan, dünya barışı için bugünün önemli bir gün olduğunu belirtti. Toplantının ardından iki ülkenin esir takası konusunda anlaşmaya vardıklarının altını çizen Fidan, ‘’Ayrıca ateşkese ulaşılmasını mümkün kılacak koşulların yazılı şekilde karşı tarafla paylaşılması hususunda mutabık kaldılar. Taraflar tekrar bir araya gelmek konusunda da prensipte anlaştılar. Türkiye olarak Rusya ve Ukrayna arasında kalıcı barışa ulaşılmasını mümkün kılacak her türlü çabayı sergilemeye devam edeceğiz" dedi.
RUS HEYETİNDEN MEMNUNİYET AÇIKLAMASI
İstanbul’da gerçekleşen görüşmeden memnuniyet duyduklarını ve devamının geleceğini belirten Rusya heyetinin başkanı Vladamir Medinskiy, “Müzakerelerde elde ettiğimiz sonuçlardan genel olarak memnunuz ve temasları sürdürmeye hazırız. Önümüzdeki günlerde 1000 kişiye 1000 kişilik büyük bir esir takası yapılacak. Ukrayna tarafı, devlet başkanları düzeyinde doğrudan görüşme talep etti. Bu talebi kayda aldık. Rusya ve Ukrayna, olası ateşkese yönelik bakışlarını ayrıntılı olarak sunacak, ardından müzakereler devam edecek. Bunu makul görüyoruz’’ dedi.
Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov, “(Rusya’yla) 1000 kişiye karşılık 1000 kişinin takas edilmesi konusunda anlaşmaya vardık. Meslektaşlarımız temas halinde ve tüm belgeleri değiş tokuş edeceğiz. Şimdi esir takası yapmaya ihtiyacımız var. Yakında bir sonraki aşamanın ne olduğunu size bildireceğiz’’ açıklamasında bulundu.
MASADA KALEMLER, SAHA DA İSE İHA’LAR KONUŞTU
İstanbul’da düzenlenen üçlü zirvede, karşılıklı olarak 1000’er esirin takas edilmesi kararı alındı. 23-25 Mayıs tarihleri arasında yürütülen esir takası, üç gün içinde başarıyla tamamlandı. 23 Mayıs’ta ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Rusya ile Ukrayna arasında büyük bir esir takası tamamlandı. Kısa süre içinde uygulamaya girecek” ifadelerini kullandı. Barışa yönelik bu önemli adıma rağmen, Rus ordusuna ait füze ve İHA saldırıları Ukrayna topraklarını vurmaya devam ediyor.
HAKAN FİDAN, BARIŞ İÇİN DİPLOMASI TURUNA ÇIKTI
Türkiye’de düzenlenen kritik zirveye başkanlık eden Hakan Fidan, bu kez Rusya’ya giderek Vladimir Putin ile bir araya geldi. Görüşmede, İstanbul’da yapılan müzakereler ile Türkiye-Rusya ilişkileri masaya yatırıldı. Putin ile yapılan görüşmenin ardından Rus mevkidaşıyla da bir araya gelen Fidan, önemli açıklamalarda bulundu.
İki gün boyunca gerçekleştirdiği üst düzey görüşmelerde Rusya – Ukrayna savaşına dair önemli değerlendirmelerde bulunduklarını vurgulayan Bakan Fidan, "Sayın Putin, bizzat yetkilendirdiği bir heyeti İstanbul'a göndererek müzakerelerden nispeten pozitif sonuçlar elde edilmesini mümkün kılmıştır. Görüşmelerde mutabık kalınan takasın geçtiğimiz hafta sonu tamamlanmasından memnuniyet duyuyoruz. İlerleyen süreçte müzakerelerin hızlı bir şekilde ateşkese ve ardından kalıcı bir barışa evrilmesini de umut ediyoruz’’ açıklamasında bulundu.
FİDAN: TÜRKİYE OLARAK HER TÜRLÜ DESTEĞE HAZIRIZ
İki ülke arasında devam eden savaşın sona ermesi ve kalıcı barışın sağlanması amacıyla Türkiye’nin her türlü desteği vermeye hazır olduklarını belirten Bakan Fidan, "Müteakip görüşmelerin de Türkiye'de yapılması konusundaki talebimizi kendilerine ilettik. Bu konuda her türlü katkıya hazır olduğumuzu kendilerine ilettik’’ dedi. İki ülke arasında birinci aşamada yapılması konusunda uzlaşıya varılan esir takasının tamamlandığını hatırlatan Fidan, Putin ve Lavrov'la yaptığı görüşmelerde, kendisine, müzakereler kapsamında alınan ikinci karar olan şartların hazırlanmakta olduğu ve hazırlanır hazırlanmaz karşı tarafa iletileceğinin söylendiğini aktardı.
Dünya üzerinde meydana gelen savaşların sona ermesi için arabulucu olarak ilk sıralarda yer alan Türkiye, Rusya – Ukrayna için de her türlü desteği vermeye hazır olduğunu sürekli dile getiriyor. İki ülke arasındaki müzakerelere ev sahipliği yapmanın, bölge ve dünya barışı için bir görev olduğuna inandığının altını çizen Bakan Fidan, "Cumhurbaşkanımız, savaşın başından beri gerçekten uluslararası kamuoyuna çok güçlü bir barış çağrısı yapmakta. Çünkü aynı bölgede yaşıyoruz, aynı havzadayız. Bunun her iki tarafın da mutabık kalacağı şekilde çözülmesi tabii ki arzumuzdur’’ değerlendirmesinde bulundu.
PUTİN, ZELENSKY VE TRUMP İSTANBUL'DA BİR ARAYA GELECEK Mİ?
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ukrayna ziyareti kapsamında Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiha ile bir araya geldi. Görüşmenin ardından kameralar karşısına geçen Bakan Fidan, önemli açıklamalarda bulundu. Rusya - Ukrayna barışı için liderlerin bir araya gelmesi gerektiğini belirten Fidan, ''Sayın Erdoğan'ın ev sahipliğinde, Trump, Putin ve Zelenskiy'in bir araya gelmesiyle İstanbul'da yapılan görüşmelerin taçlanması mümkün olabilir diye değerlendiriyoruz" ifadelerini kullandı.
FİDAN: ATEŞKES VE BARIŞ İÇİN BEKLENTİLER ARTTI
İstanbul'da 16 Mayıs tarihinde gerçekleşen görüşmelere değinen Fidan, "İstanbul’da gerçekleştirilen görüşmeler diplomatik çözüm arayışlarına yeni bir boyut kazandırdı. Ateşkes ve barış için beklentiler arttı. İstanbul görüşmelerini yeni bir başlangıç olarak değerlendiriyoruz. İstanbul'da varılan takas mutabakatının süratli şekilde tamamlanması müzakerelerin somut sonuçlar verebileceğini ispatladı'' dedi.
Müzakerelerin nerede gerçekleşmesinden daha çok sebep olduğu yıkımın sona ermesine odaklandıklarını vurgulayan Fidan, ''Türkiye açısından diyalog yoluyla adil ve kalıcı bir barışa ivedilikle ulaşılması ve savaşın sona erdirilmesi tek yoldur. Müzakerelerin somut sonuçlar verebileceğini ispatladık. İstanbul'da yakalanan ivmenin sürmesini istiyoruz. Biz müzakerelerin nerede gerçekleştirildiğinden ziyade savaşın yol açtığı yıkımın ve insani trajedinin sonlandırılmasına odaklanıyoruz'' açıklamasında bulundu.
RUSYA VE UKRAYNA 2 HAZİRAN’DA İSTANBUL’DA YENİDEN BİR ARAYA GELECEK
Rusya – Ukrayna – Türkiye zirvesinin ardından başlayan iletişimler sonucunda yeni tur görüşmelerinin yapılacağı tarih belli oldu. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Ukrayna ile varış görüşmelerinde yeni bir adım attıklarının müjdesini duyurdu. Lavrov, Ukrayna tarafına müzakereleri 2 Haziran’da İstanbul’da gerçekleştirmeyi teklif ettiklerini açıkladı.
Lavrov’un ardından, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Müşaviri ve daha önce İstanbul’daki görüşmelerde Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinskiy de konuyla ilgili yazılı bir açıklama yaptı. Medinskiy, Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini belirtti. Görüşmede, her iki tarafın hazırladığı memorandumların gündeme geldiğini kaydeden Medinskiy, “Düşmanlıkların durdurulması koşullarını içeren memorandum takası için bir toplantının kesin tarihini ve yerini önerdim” ifadelerini kullandı.
RUSYA – UKRAYNA SAVAŞINDA KRİTİK EŞİK
Medinskiy, önerilen buluşmada ateşkes konusunun masaya yatırılacağını vurgulayarak, “Olası bir ateşkes konusunda paket anlaşmadaki her madde üzerine somut ve anlamlı istişareler yürütmeye hazırız” dedi.
Ukrayna tarafının konuyu değerlendirmeye aldığını aktaran Medinskiy, “Onay bekliyoruz. Eğer kabul edilirse, belirlediğimiz tarihte yüz yüze görüşmeye hazırız. Bu görüşme, uzun vadeli barış ve insan hayatlarının kurtarılması için önemli” açıklamasında bulundu. Rusya’nın barış için attığı bu adımın ardından gözler bu kez Ukrayna tarafına çevrildi. Savaşta en çok kayıp veren ve barışı en çok isteyen Ukrayna’nın yeni müzakere teklifine ne cevap vereceği merak ediliyor.
3 YILDIR DEVAM EDEN SAVAŞ, İSTANBUL’DA MI SONA ERECEK?
2022 yılında başlayan savaş, üç yıl boyunca tüm diplomatik girişimlere rağmen aralıksız sürdü. Ancak Türkiye'nin yoğun arabuluculuk çabaları sonuç verdi ve Rusya ile Ukrayna, uzun bir aranın ardından 16 Mayıs’ta İstanbul’da bir araya geldi. Gerçekleştirilen görüşmeler, yapılan esir takasları ve taraflardan gelen açıklamalar, savaşın sona ermesi ve barışın sağlanması yolunda önemli adımlar olarak değerlendiriliyor. İki ülke, uzun bir sürenin ardından ilk kez barışa bu kadar yakın.
