İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nde sunulan 2024 yılı Denetim Raporu, belediyenin mali tablosundaki çarpıcı verileri gün yüzüne çıkardı. AK Partili İBB Meclis Üyesi Muhammet Kaynar, İBB’nin 2024 yılı içerisinde 179,6 milyar TL gelir elde ettiğini, buna karşılık 238,9 milyar TL harcama yaptığını açıkladı.
Kaynar, bütçe açığının yaklaşık 59 milyar TL olduğunu vurgulayarak, “Gelirin gideri karşılama oranı yüzde 33 düşük. Bu tabloyla nasıl bereket geldiğini açıklasınlar” dedi.
Denetim Raporu Ortaya Koydu: İBB Geliri Gideri Karşılamıyor
Kaynar, İBB’nin toplam borcunun 2018 sonunda 26,7 milyar TL iken, 2024 itibarıyla 215,3 milyar TL’ye çıktığını, İSKİ ve İETT ile birlikte bu rakamın 264,9 milyar TL’yi bulduğunu belirtti. Bu artış, yüzde 704,54 oranında bir borçlanma anlamına geliyor. Ayrıca Kaynar bu durumu, “Sıfır hizmet, 10 kat borç! İBB’yi böyle batırmışlar” sözleriyle değerlendirdi.
Denetim raporuna göre, İBB 2024 yılında yalnızca kültür ve organizasyon faaliyetleri için 1 milyar 345 milyon TL harcadı. Bu harcamaların çoğu konser, dans gösterisi, uçak bileti ve otel konaklaması gibi başlıklarda gerçekleşti.
Bu harcamaların çoğunun alt yükleniciler aracılığıyla, piyasa fiyatının çok üzerinde bedellerle yapıldığını iddia eden Kaynar, “Etkinlik adı altında kamu kaynağı hoyratça harcandı” dedi.
İBB'DE Araç Kiralama Gideri 1,9 Milyar TL’ye Dayandı
Raporda dikkat çeken bir diğer kalem ise araç kiralamaları oldu. Kaynar, 2024 yılında 2 bin 210 aracın kiralandığını, bu araçlar için 1,9 milyar TL harcandığını ifade etti. Bu rakam, birçok sosyal hizmet alanındaki toplam bütçeden daha yüksek.
İBB’deki personel sayısının da son yıllarda ciddi şekilde arttığı gözlemlendi. 2024 itibarıyla İBB bünyesinde 72 bin 844 kişi çalışıyor. İETT’de ise sadece 1 yıl içinde 3 bin 629 kişilik bir artış yaşandı.
Personel artışı, maaş ve sosyal haklara yönelik harcamaları da ciddi şekilde yukarı çekti.
Denetim raporunda, 2024 yılı içinde yapılan 90 milyar TL’nin üzerindeki ihalelerin yüzde 66’sının neredeyse sıfır rekabetle, yani davet usulü ile gerçekleştirildiği belirtildi.
Kaynar, “Açık ihaleden kaçıldı, fiyat kırımları düştü, maliyetler şişti. Bu yönetim şeffaflıktan uzaklaştı” diyerek eleştirilerini sürdürdü.
İBB’nin gelir kalemlerinde merkezi idareden gelen payın yüzde 86,46’ya ulaşması, yönetimin kendi gelir üretme kabiliyetine dair soru işaretleri oluşturdu. Kaynar, bu bağımlılığın sürdürülebilir olmadığını belirterek, “155 milyar TL’si Ankara’dan geliyor. Bu mu belediyecilik?” ifadelerini kullandı.
Kent Lokantaları İfşa Oldu: Kira Bedeli Dudak Uçuklattı
Eski Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen'de, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin işlettiği kent lokantalarının arka planındaki maliyetleri gün yüzüne çıkardı. Türkmen’in paylaştığı belgelere göre, sadece bir kent lokantası için aylık kira bedeli 197 bin TL.
Türkmen, bu tür kiraların yanı sıra personel maaşları, malzeme giderleri ve işletme maliyetlerinin de eklenmesiyle ortaya çıkan tablonun, sosyal belediyecilik adı altında ciddi bir kamu zararına yol açtığını ifade etti.
Hilmi Türkmen, “Vatandaşa ucuz yemek veriyoruz diye pazarlanan bu projeler, aslında belediyenin bütçesinde korkunç bir gediğe neden oluyor. Bu işin reklamı yapılıyor ama arka planda İstanbullunun cebinden çıkan milyonlar var,” sözleriyle durumu eleştirdi.
Açıklamada, bu tür sosyal projelerin verimlilikten uzak ve mali sürdürülebilirlikten kopuk şekilde yürütüldüğü savunuldu.
İBB’nin Borcu %704 Arttı: Kent Lokantaları da Pay Sahibi mi?
Hilmi Türkmen’in çıkışı, İBB’nin borç bilançosunun gündeme geldiği bir döneme denk geldi. AK Parti İBB Meclis Üyesi Muhammet Kaynar’ın da açıkladığı denetim raporuna göre, İBB’nin toplam borcu 2018’de 26,7 milyar TL iken, 2024’te 265 milyar TL’ye yaklaştı.
Bu da %704,54 oranında artış anlamına geliyor. Türkmen, bu borç artışının nedenlerinden birinin “reklam odaklı ama maliyeti yüksek projeler” olduğunu vurguladı.
İBB yönetimi, kent lokantalarını dar gelirli vatandaşlar için sosyal destek olarak lanse ederken, muhalefet ise projeyi popülist yatırım ve bütçe israfı olarak değerlendiriyor. Kent lokantalarının mali tabloları net bir şekilde paylaşılmadığı için kamuoyunda şeffaflık sorunu olduğu da sıkça dile getiriliyor.
Hilmi Türkmen’in belgeli ifşası, kamuoyunda “İBB kaynakları etkin kullanılıyor mu?” sorusunu yeniden gündeme taşıdı. Özellikle yüksek kira bedelleriyle açılan tesisler, merkezi bütçeye büyük oranda bağımlı olan İBB için sürdürülebilirlik sorununu da beraberinde getiriyor.
Şimdi gözler İBB yönetiminde. Kent lokantalarının toplam maliyeti, kâr-zarar dengesi ve etkisi hakkında yapılacak açıklamalar, tartışmanın seyrini belirleyecek. Ancak hem borç artışı, hem de yüksek maliyetli sosyal projeler, İBB’nin mali disiplinini sorgulayan kesimleri harekete geçirmiş durumda.
Kaynak: Yeni Akit, Türkiye Gazetesi
