Kurban Bayramı’nın yaklaşmasıyla birlikte “Kurban kesmek farz mı, kimler kurban kesmekle yükümlüdür?” soruları sıkça araştırılmaya başlandı. Kurban ibadeti, Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail’in kıssasına dayanan derin bir manevi mirasa sahiptir. Peki, İslam dinine göre kurban kesmenin hükmü nedir? Hangi şartlarda kurban kesmek vacip olur? Diyanet İşleri Başkanlığı’nın açıklamaları ve İslam kaynaklarına göre detayları haberimizde bulabilirsiniz.
Kurban Kesmek Farz mı? İslam’daki Hükmü Nedir?
Kurban ibadeti, İslam dininde önemli bir mali ibadet olarak kabul edilir. Kurban kesmenin hükmü, mezhepler arasında farklılık gösterse de bu ibadet, İslam toplumları tarafından yüzyıllardır uygulanmaktadır.
Kur’an-ı Kerim’de Kurbanın Hükmü
Hac Suresi 34. Ayet’te Yüce Allah şöyle buyurur:
“Biz her ümmete bir kurban ibadeti belirledik ki, kendilerine rızık olarak verdiğimiz hayvanları kurban ederken üzerlerine Allah’ın adını ansınlar...”
Bu ayet, kurban kesmenin Allah’a yakınlaşma aracı olduğunu ve her ümmete bu ibadetin emredildiğini ifade eder.
Sünnet ve Hadislerde Kurban
Hz. Muhammed (s.a.s.), kurbanın Allah katında en makbul ibadetlerden biri olduğunu bildirmiştir. Sahih hadis kaynaklarında, kurban kesmenin sevabı ve ruhani boyutu detaylı şekilde anlatılır. Peygamberimiz, vefat edene kadar her Kurban Bayramı’nda bizzat kurban kesmiştir.
“Kurban kesildiği anda, hayvanın boynuzundan tırnağına kadar her parçası, sahibinin sevap hanesine yazılır.” (Tirmizî, Edâhî, 1)
Kurban Kimlere Farzdır? Kurban Kesmek Kimlere Vacip?
Diyanet İşleri Başkanlığı, kurban kesmenin kimler için gerekli olduğunu şu şekilde açıklar:
Akıl sağlığı yerinde olmak
Büluğa ermiş (ergenlik çağına ulaşmış) olmak
Seferî (yolcu) olmamak
Temel ihtiyaçları ve borçlarından başka nisap miktarı mala sahip olmak
Nisap Miktarı Nedir?
Nisap miktarı, 80,18 gram altın veya bu değerde para ya da eşyaya sahip olmak anlamına gelir. Bu şartları taşıyan her Müslüman için kurban kesmek vacip sayılır.
Hanefî mezhebine göre kurban kesmek vacip iken, Şafiî ve Maliki mezheplerinde bu ibadet sünnet-i müekkede kabul edilmektedir. Ancak her mezhep, kurbanın İslami şiarlar arasında önemli bir yere sahip olduğu konusunda hemfikirdir.
Kurban İbadetinin Dayanakları ve Tarihi Süreci
Kurbanın Kur’an’daki Yeri
Kur’an-ı Kerim’in Hac Suresi 28 ve 34. ayetlerinde, kurban kesmenin dini bir vecibe olduğuna dikkat çekilir:
“...Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine belli günlerde Allah’ın adını ansınlar...” (Hac, 22/28)
“Her ümmet için Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi meşru kıldık.” (Hac, 22/34)
Peygamber Efendimizin Uygulamaları
Hz. Muhammed’in hayatı boyunca her Kurban Bayramı’nda kurban kestiği, İslam alimlerinin çoğunluğu tarafından da delil olarak gösterilmiştir. Bu uygulama, kurbanın fiilî sünnet olduğunu destekler.
Kurban Nedir? İbadetin Mahiyeti
Kurban kelimesi, sözlükte “yaklaşmak”, dini terminolojide ise “Allah’a yakınlaşmak amacıyla belirli şartlara uygun hayvanı usulüne göre kesmek” anlamına gelir. Kurban ibadeti iki ana başlık altında değerlendirilir:
Udhiyye: Kurban Bayramı’nda kesilen kurban
Hedy: Hac ibadeti sırasında kesilen kurban
Kurban Kesmenin Hikmeti ve Toplumsal Anlamı
Kurban ibadeti, yalnızca Allah’a yakınlaşma değil, aynı zamanda toplumsal yardımlaşma ve paylaşma bilincini de içinde barındırır. Kurban kesen Müslüman, hem Allah’ın rızasını kazanmak hem de fakir ve muhtaç kimselere yardımda bulunmak niyetiyle bu ibadeti yerine getirir.
Bu yönüyle kurban, bireysel bir ibadet olmanın ötesinde, sosyal adaletin sağlanmasına katkı sunar.
Kurban İbadeti Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kurban kesmek kimlere vaciptir?
Zengin sayılan (nisap miktarı mala sahip)
Akıl sağlığı yerinde
Müslüman
Mukim (seferî olmayan) bireyler
Kurban kesmek her mezhepte farz mı?
Hanefî mezhebinde vacip, diğer bazı mezheplerde sünnet-i müekkede kabul edilir.
Kadınlar da kurban kesmekle yükümlü müdür?
Evet, maddi şartları sağlayan kadınlar da kurban ibadetini yerine getirmekle yükümlüdür.
