Şap hastalığı, özellikle sığır, manda, koyun, keçi ve domuz gibi çift tırnaklı hayvanlarda görülen, son derece bulaşıcı ve hızlı yayılan viral bir hastalıktır. Hastalık, FMDV (Foot and Mouth Disease Virus) isimli virüs tarafından tetiklenir ve hayvancılıkta büyük ekonomik kayıplara yol açabilir.
Şap Hastalığı İnsanlara Bulaşır mı?
Şap hastalığı insanlara doğrudan bulaşmaz, ancak etken virüs, insan eliyle başka hayvanlara taşınabilir. Bu nedenle çiftlik çalışanlarının hijyen kurallarına dikkat etmesi kritik önem taşır.
Şap Hastalığı Türkiye’de Görüldü mü?
Evet. Tarım ve Orman Bakanlığı, 2025 yılı içinde Türkiye’de SAT-1 tipi şap virüsünün görüldüğünü açıkladı. Bunun üzerine yayılımı engellemek amacıyla 4,5 milyon doz aşı üretildi ve hastalığın yaygın olduğu bölgelerde aşılama çalışmaları hızlandırıldı.
Şap Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Şap hastalığına yakalanan hayvanlarda genellikle şu belirtiler gözlemlenir:
- Yüksek ateş
- Donuk ve halsiz görünüm
- Titreme
- Ağızda yoğun salya ve köpürme
- Dil, diş eti ve dudaklarda yaralar
- Ayakta hassasiyet ve tırnak problemleri
- Buzağılarda ve kuzularda ani ölümler
Hastalığın bu semptomları genellikle hızlı yayılır ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir.
Şap Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Şap hastalığı çok çeşitli yollarla bulaşabilir ve bu durum, kontrolünü zorlaştırır:
1. Doğrudan Temas
Hasta ve sağlıklı hayvanların aynı ortamda bulunması hastalığın başlıca yayılma nedenidir.
2. Hava Yoluyla Bulaşma
Şap virüsü, rüzgarla kilometrelerce uzağa taşınabilir. Bu durum özellikle açık alanlarda tehlikeyi artırır.
3. Dolaylı Bulaşma
- İnsanların elleri, giysileri ve ayakkabılarıyla
- Kedi, köpek, kuş gibi taşıyıcı hayvanlar aracılığıyla
- Yem, su, ot gibi ortak malzemelerden
- Nakil araçları veya ekipmanlarla
- Et ve süt ürünleriyle dolaylı temasla hastalık yayılabilir.
Şap Hastalığına Karşı Ne Gibi Önlemler Alındı?
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından alınan önlemler şunları kapsıyor:
- SAT-1 tipi virüse karşı özel olarak üretilen 4,5 milyon doz aşı, riskli bölgelere dağıtıldı.
- Hastalığın görüldüğü işletmeler karantinaya alındı, hayvan giriş-çıkışları kontrol altına alındı.
- Hayvan hareketleri kısıtlandı, bulaş riski yüksek alanlarda aşılama zorunlu hale getirildi.
- Bulaşı önlemek için dezenfeksiyon ve hijyen çalışmaları artırıldı.
Şap Hastalığı Yönetmeliği Ne Diyor?
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yayımladığı yönetmelik kapsamında:
- Şüpheli vakaların ivedilikle bildirilmesi zorunlu,
- Hastalıklı hayvanlar derhal izole edilmeli,
- Aşılama takvimi düzenli olarak uygulanmalı ve kayıt altına alınmalı.
- Karantina süresi boyunca et, süt ve hayvansal ürün satışına kısıtlama getirilebilir.
Bakanlık, hayvancılıkla uğraşan üreticileri özellikle şu konularda uyardı:
- Hayvanlarını düzenli olarak aşılatmaları,
- Yeni alınan hayvanların karantinaya alınması,
- Çiftlik giriş çıkışlarını sınırlamaları,
- Temizlik ve dezenfeksiyon kurallarına titizlikle uymaları hayati önem taşıyor.
