Trablusgarp’tan Bakü’ye, Sarıkamış’tan Türkistan’a… Enver Paşa, bir ömrü sadece savaş meydanlarında değil, büyük bir ideali omuzlayarak geçirdi.
Osmanlı'nın son döneminde tarih sahnesine çıkan ve adını yalnızca cephelerde değil, milletin hafızasında da kahraman olarak yazdıran Enver Paşa, hem asker hem de bir ülkü adamıydı. Henüz 33 yaşında Harbiye Nazırı, 41 yaşında Türkistan'da şehit oldu. Onun kısa ama derin izler bırakan yaşamı hâlâ milyonların hafızasında yaşıyor.
Enver Paşa'nın İstanbul’da Başlayan Hayatı, Türkistan’da Şehadetle Son Buldu
1881 yılında İstanbul’da dünyaya gelen Enver Paşa'nın kökleri Manastır’a, mücadele azmi ise tüm Türk-İslam coğrafyasına uzanıyordu. Henüz genç yaşta askeri alanda yıldızı parlayan Enver, Trablusgarp Savaşı’nda İtalyanlara karşı direnişi örgütleyerek dikkatleri üzerine çekti. 32 yaşında Edirne’ye girerek "Edirne Kahramanı" unvanını aldı.
1914 yılında sadece 33 yaşındayken Harbiye Nazırı ve aynı zamanda Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Reisi olarak göreve başlayan Enver Paşa, Osmanlı ordusunun modernizasyonu için büyük çabalar sarf etti. Enver Paşa, savaş stratejisi kadar idealist duruşuyla da ön plandaydı.
Kafkas İslam Ordusu: Bir İdealin Silahlı Hali
1.Dünya Savaşı sonrasında Azerbaycan’ın yardım talebi üzerine Enver Paşa, kardeşi Nuri Paşa’yı görevlendirerek Kafkas İslam Ordusu’nun kuruluşunu sağladı. Bu ordu yalnızca askeri bir birlik değil, aynı zamanda Türk-İslam dünyasının kaderine yön veren tarihi bir adımdı.
Kafkas İslam Ordusu’nun Bakü'yü kurtarması, Müslüman katliamlarının önüne geçmesi ve Azerbaycan’ın bağımsızlık temellerini atması, Enver Paşa’nın stratejik dehasını ve siyasi vizyonunu gözler önüne serdi.
Savaş sonrası sürgün edilen Enver Paşa, Almanya ve Rusya arasında geçen zorlu yılların ardından nihayet Türkistan'a ulaştı. Burada Basmacı Hareketi'ne katılarak Rus Bolşeviklerine karşı direnişi bizzat yönetti.
4 Ağustos 1922’de, Kurban Bayramı sabahı, Tacikistan’daki Çegan Tepesi’nde namaz için kalktığı sırada başlayan çatışmada kalbinden vurularak şehit düştü. Vefatı, yalnızca bir komutanın kaybı değil; bir idealin sembolleşmesiydi.
Naaşı Türkiye’ye Getirildi, Mücadele Arkadaşlarının Yanına Defnedildi
1996 yılında Enver Paşa'nın naaşı Türkiye’ye getirilerek Abide-i Hürriyet Tepesi’ne, Talat Paşa ve Bahattin Şakir gibi mücadele arkadaşlarının yanına defnedildi. Devlet töreniyle uğurlanan Enver Paşa’nın ardından, yalnızca bir asker değil, bir dava adamı olarak anılmaya devam etti.
Enver Paşa'nın adı bugün hâlâ Türkistan’da, Balkanlar’da, Ortadoğu'da çocuklara verilmekte. Onun adı bir savaşçıyı değil, bir hürriyet idealini yaşatıyor. “Enver” ismi artık bir kimlikten öte; bir milletin bağımsızlık tutkusunun sembolü olarak anılıyor.
