İklim değişikliği, artan su talebi ve tarımsal sulamadaki kontrolsüzlük, Türkiye’yi “su stresi” yaşayan ülkeler arasına taşıdı. Yetkililer ise hem mevcut kaynakların verimli kullanılması hem de yeni projelerle sorunun önüne geçilmesi için çalışmalar yürütüyor.
Küresel iklim değişikliği, artan sıcaklıklar ve düzensizleşen yağış rejimleri, tatlı su kaynaklarının hem miktar hem de kalite açısından azalmasına neden oluyor. Özellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde bu durum su kıtlığı riskini artırırken, Türkiye de bu tehditle karşı karşıya kalan ülkeler arasında yer alıyor.
Dünya Kaynakları Enstitüsü’nün (WRI) 2040 yılına yönelik raporuna göre Türkiye, çok yüksek su stresi beklenen ülkeler arasında sıralanıyor. Raporda, su stresi seviyeleri 5 üzerinden 5 olarak değerlendirilirken, Bahreyn, Kuveyt, Katar, San Marino, Singapur, BAE, Filistin ve İsrail gibi ülkeler en üst risk grubunda bulunuyor. Türkiye ise Yunanistan, İspanya, Tunus, Azerbaycan, Fas, Pakistan, Şili ve Türkmenistan gibi ülkelerle birlikte gelecek yıllarda ciddi su sıkıntısı yaşaması beklenen ülkeler arasında gösteriliyor.
Devlet Su İşleri Yeni Projelerle Harekete Geçti
Türkiye, su stresine karşı çözüm üretmek amacıyla çok sayıda yeni projeyi hayata geçiriyor. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) tarafından 2024 yılı içerisinde tamamlanan çalışmalar kapsamında 41 baraj, 17 gölet ve bent, 18 yer altı barajı, 87 sulama tesisi, 15 arazi toplulaştırma projesi, 26 içme suyu tesisi, 6 hidroelektrik santral (HES) ve 367 taşkın koruma tesisi hizmete alındı.
Bu projelerle birlikte toplam 230,74 hektometreküp (hm³) su depolandı; 103 bin 116 hektar alan sulamaya açıldı, 14 bin 345 hektar alanın sulama altyapısı yenilendi. Ayrıca yıllık 231,48 hm³ içme suyu temin edildi ve 63,78 megavat kurulu güce sahip HES’ler devreye alındı. Taşkın koruma projeleri sayesinde 2 bin 262 hektarlık alan koruma altına alındı.
Lütfi Akca: Su Artık Stratejik Bir Değer
Türkiye Su Enstitüsü (SUEN) Başkanı Lütfi Akca, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Türkiye'nin iklim değişikliği ve artan nüfus nedeniyle su kaynakları bakımından giderek daha fazla risk altında olduğunu belirtti.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 2023 yılında başlatılan “Su Verimliliği Seferberliği” kapsamında çalışmaların hız kazandığını dile getiren Akca, suyun artık stratejik bir değer olarak görülmesi gerektiğini vurguladı. Türkiye’nin henüz “su fakiri” seviyesinde olmadığını ifade eden Akca, su miktarından ziyade suyun yönetimi ve kullanım alanlarının önem kazandığını söyledi.
Akca, Türkiye’deki su tüketiminin büyük bölümünün tarımda gerçekleştiğine dikkat çekerek, “Kapalı boru sistemleri, basınçlı sulama yöntemleri ve yüzeysel sulamadan modern tekniklere geçiş, verimliliği artırmak için kritik önemde. Ülkemizde bu konuda ciddi bir farkındalık oluşmuş durumda” dedi.
Güneş Enerjili Sistemlerle Hem Su Hem Enerji Korunuyor
İklim değişikliği nedeniyle yağışların azalması ve sıcaklıkların artması, barajlardaki doluluk oranlarını da doğrudan etkiliyor. Bu da yalnızca içme ve sulama suyu değil, enerji üretiminde de sorunlara yol açıyor.
SUEN Başkanı Akca, bu kapsamda Türkiye’de yeni geliştirilen yüzer Güneş Enerjisi Santrali (GES) sistemlerinin hem buharlaşmayı azalttığını hem de enerji üretimine katkı sağladığını belirtti. GES projelerinin, kuraklıkla mücadelede önemli bir rol üstlenmesi bekleniyor.
Farkındalık Çalışmaları Eğitime Kadar Uzanıyor
“Su Verimliliği Seferberliği” yalnızca tarımsal üretimi değil, içme suyu, sanayi ve bireysel tüketimi de kapsıyor. Lütfi Akca, yürütülen çalışmaların çocukların eğitiminden bireysel alışkanlıklara kadar uzandığını vurgulayarak, toplumsal bilinçlenmenin önemine dikkat çekti.
Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda su yönetimini daha da iyileştirmek ve sürdürülebilir çözümler üretmek adına çalışmalarını artırması bekleniyor. Uzmanlara göre, alınacak önlemler yalnızca bugünü değil, geleceğin su güvenliğini de doğrudan etkileyecek.
