İstanbul Sanayi Odası (İSO), 2024 yılına ait “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasını kamuoyuyla paylaştı. KOBİ ağırlıklı bu sıralama, Türkiye sanayisinin derin yapısını gözler önüne serdi. Araştırmaya göre, İkinci 500’de yer alan kuruluşların üretimden satışları yüzde 41 artarak 1 trilyon 393 milyar TL’ye ulaştı. Ancak artış, enflasyonla arındırıldığında reel olarak binde 1 düşüş gösterdi.
İSO, Türkiye'nin İkinci 500 Sanayi Devini Açıkladı
Listede ilk üç sırayı İstanbul Asfalt Fabrikaları (4,18 milyar TL), Yılmaz Redüktör ve Boyteks Tekstil aldı. Dikkat çeken detay ise bu üç şirketin 2023 sıralamasında ilk 500'de yer almamaları, hatta listenin oldukça gerilerinden sıçrama yapmaları oldu.
İSO İkinci 500 listesinde 66 yeni firma yer alırken, 41 kuruluş İSO 500’den düşerek bu listeye geçti. 393 firma ise üst üste ikinci yıl İkinci 500'de kalmayı başardı.
Araştırma, kar marjlarında ciddi bir düşüş olduğunu ortaya koydu. Faaliyet karı yüzde 18,9 azalarak 118 milyar TL’ye gerilerken, satış karlılığı yüzde 2,1’e kadar düştü. Vergi öncesi kar eden firma sayısı 341’e, zarar edenlerin sayısı 159’a yükseldi. Bu, araştırma tarihindeki en yüksek zarar eden firma sayısı oldu.
İSO İkinci 500’ün toplam ihracatı yüzde 6,2 artarak 15,9 milyar dolara yükseldi. Bu artış oranı, İSO 500’ün üzerindeydi. Özellikle tekstil ve hazır giyim sektörlerindeki güçlü performans, bu yükselişte etkili oldu. Böylece İkinci 500’ün Türkiye sanayi ihracatındaki payı yüzde 6,3’e çıktı.
Finansman giderleri yüzde 45,4 artışla 95 milyar TL’yi bulurken, enflasyon muhasebesinden kaynaklanan zarar da şirket bilançolarını olumsuz etkiledi. Enflasyon düzeltmesi zararı 20,6 milyar TL’ye ulaştı ve bu, satış karlılığını 1,3 puan aşağı çekti.
Toplam borç artışı bir önceki yılın yarısından az olarak yüzde 32,2 seviyesinde kaldı. Öz kaynakların toplam aktiflerdeki payı yüzde 55,2’ye yükselerek borçtan daha hızlı büyüdü. Mali borçların oranı artsa da, kısa vadeli borçlardaki yavaşlama, sıkı para politikalarının etkisini gösterdi.
Sanayide AR-GE ve Halka Açılma Eğilimi Artıyor
AR-GE yapan firma sayısı 238’e çıkarak rekor kırdı. AR-GE harcamaları yüzde 120 artışla 8,6 milyar TL’ye yükseldi. Üretimden satışlara oranı ise binde 62 ile en yüksek düzeye çıktı. Halka açık firma sayısı 9 artarak 39’a ulaştı.
2024’te sanayi istihdamı yalnızca %2,2 artarak 291 bin kişiye yükseldi. Ancak ücret artışı yüzde 90,9 gibi yüksek bir orana ulaştı. Bu oran, enflasyonun dahi üzerinde bir iyileşme anlamına geliyor.
Düşük teknolojili üretim hala ağırlığını korurken, orta-yüksek teknolojili sektörlerin payı yüzde 28’e çıktı. Yüksek teknoloji ürünlerinin payı ise yüzde 3,3 ile sınırlı kaldı. Yine de, ilk kez bu iki grubun toplam payı yüzde 30'u aştı.
İkinci 500’de en fazla firma 108 şirketle gıda sanayisinden geldi. Bunu kimya, tekstil ve metal-makine sektörü izledi. Bölgesel dağılımda ise İstanbul 135 firmayla ilk sırada yer alırken, Ege, Kocaeli, Gaziantep ve Bursa dikkat çeken diğer sanayi merkezleri oldu.
Kaynak: AA
