Kamuoyunda “10. Yargı Paketi” olarak bilinen ve 40 maddeden oluşan yeni düzenleme taslağı, ceza adalet sisteminde köklü değişiklikler öngörüyor. Meclis’te üzerinde çalışmaları süren yasa teklifiyle, özellikle iki yılın altındaki suçlara yönelik yeni tutuklama kriterleri ve infaz düzenlemeleri dikkat çekiyor.
Hakimlere Takdir Yetkisi Tanınıyor
Taslağa göre, iki yılın altında hapis cezası öngörülen suçlarda hakimler kural olarak tutuklama kararı vermeyecek. Ancak bazı istisnai durumlarda, hakimlere takdir yetkisi tanınacak. Yeni düzenleme ile birlikte hakim, şu hallerde tutuklama kararı alabilecek:
Şüphelinin davranışlarının yeniden suç işleme ihtimaline işaret etmesi (suç işleme eğilimi),
Suçun işleniş biçiminin olağandışı veya ağır nitelikte olması,
Suç sonucu ortaya çıkan zararın kamu düzenini ciddi şekilde bozması.
Bu şartların sağlanması durumunda, cezası iki yılın altında olsa dahi şüpheli tutuklanabilecek.
8’de 1 Oranında Cezaevi Zorunluluğu
Mevcut sistemde, iki yılın altındaki suçlar için hapis cezası alsa da hükümlüler fiilen cezaevine girmiyordu. Bu durumun toplumda “cezasızlık algısı” oluşturduğu eleştirileri dikkate alınarak, yeni taslakla birlikte infaz sisteminde değişikliğe gidiliyor.
Yeni düzenlemeye göre, iki yılın altında hapis cezası alanlar, artık en az 8’de 1 oranında cezaevinde kalmak zorunda olacak. Bu değişiklikle, infaz sisteminin daha caydırıcı hale getirilmesi amaçlanıyor.
Kadın Cinayetlerinde ‘Haksız Tahrik’ Sınırlandırılıyor
Taslakta yer alan önemli başlıklardan biri de kadın cinayetlerine ilişkin yargılama usullerindeki değişiklikler. Bu kapsamda, cezasızlık algısına neden olduğu gerekçesiyle “haksız tahrik” indirimi uygulamalarına sınırlama getiriliyor.
Düzenlemeye göre:
“Ağırlaştırılmış müebbet hapis” cezası, haksız tahrik uygulanması durumunda artık 22 ila 30 yıl arası hapis cezasına dönüştürülecek. Mevcut sistemde bu oran 18-24 yıl arasıydı.
“Müebbet hapis” cezası ise haksız tahrik uygulandığında 16 ila 22 yıl hapis cezasına indirilebilecek. Önceki düzenlemede bu oran 12-18 yıl arasında değişiyordu.
Bunun yanı sıra, yaralama suçlarının cezaları da yüzde 50 oranında artırılacak.
Bu adımların, özellikle kamuoyunu derinden etkileyen şiddet suçlarında cezaların artırılması yönünde etkili olması bekleniyor.
COVID Dönemi Suçlularına 3 Yıl Erken Tahliye Hakkı
Yargı Paketi’nde, COVID-19 pandemi sürecinde yürürlüğe giren denetimli serbestlik düzenlemeleri de yeniden ele alınıyor. Yeni düzenlemeyle birlikte:
31 Temmuz 2023 tarihinden önce suç işleyen ve hala cezaevinde bulunan hükümlüler, ilave 3 yıl erken denetimli serbestlik hakkından yararlanabilecek.
Daha önce cezası kesinleşmemiş olan hükümlüler bu uygulamadan faydalanamıyordu. Yeni taslakla birlikte, bu kişilerin de kapsama alınması planlanıyor.
Koşullu Salıverilme Süreleri Değişmeyecek
Adalet Bakanlığı yetkilileri, paketin yasalaşması durumunda cezalarda herhangi bir indirim yapılmayacağını ve koşullu salıverilme sürelerinin kısaltılmayacağını vurguladı. Yapılan açıklamada, düzenlemenin bir “af” niteliği taşımadığı, yalnızca infaz yasasında değişiklik öngören bir reform olduğu belirtildi.
Yetkililer, “İki yılın altında ceza alanların da cezaevine girmesi sağlanarak, etkili bir infaz sistemi kurulması hedefleniyor. Bu değişiklikler infaz sürecinin etkinliğini artırmaya yöneliktir ve farklı şekillerde yorumlanmamalıdır” açıklamasında bulundu.
