Sosis, salam ve sucuk gibi işlenmiş et ürünleri, yüksek ısıda işlem görmüş kırmızı etten üretiliyor. Bu süreçte eklenen tuz, baharat ve kimyasal koruyucular, gıdayı lezzetli hale getirirken sağlığa ciddi zararlar verebiliyor. Özellikle sodyum nitrit gibi katkı maddeleri, sindirim esnasında nitrozamin adlı kanserojen bileşiklere dönüşebiliyor.
İşlenmiş Etler Neden Tehlikeli?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 2015 yılında yayımladığı bir raporda sosis ve benzeri işlenmiş etleri Grup 1 kanserojen olarak sınıflandırdı. Bu, sosisin insanlarda kansere neden olduğu bilimsel olarak kanıtlanmış maddeler arasında olduğunu gösteriyor.
Harvard Üniversitesi'nde yapılan büyük çaplı bir çalışmaya göre, günde sadece 50 gram işlenmiş et (yaklaşık bir sosis) tüketmek, kalın bağırsak kanseri riskini %18 artırıyor. Ayrıca bu ürünler kalp-damar hastalıkları, Tip 2 diyabet ve hipertansiyonla da ilişkilendiriliyor.
Sosis üretiminde kullanılan E250 kodlu sodyum nitrit, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından “uzun vadede güvenli kabul edilmeyen” bir katkı maddesi olarak değerlendiriliyor. Aynı zamanda bazı markalarda bulunan monosodyum glutamat (MSG), hassas kişilerde baş ağrısı, çarpıntı, nörolojik etkiler ve çocuklarda dikkat sorunlarına yol açabiliyor.
University College London’dan Prof. Dr. Fiona Godlee, çocukların gelişim döneminde işlenmiş et tüketiminin bağışıklık sistemine zarar verdiğini belirtiyor. Uzun vadede obezite, erken yaşta insülin direnci ve bağışıklık zayıflığı gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
Sosis hangi sıklıkla tüketilmedi?
American Cancer Society ve Johns Hopkins Üniversitesi uzmanları, işlenmiş et tüketiminin haftada 1-2 defayı geçmemesi gerektiğini söylüyor. Stanford Üniversitesi’nden Dr. Rachel Montgomery ise “Ayda birkaç defa tüketim daha az risklidir. Ancak düzenli sosis tüketimi, damar tıkanıklığı, felç ve kansere davetiye çıkarır.” tavsiyesinde bulunuyor.
Dr. Montgomery, ise tüketicilerin alışveriş yaparken ürün etiketlerini dikkatle incelemesi gerektiğini “İçeriğinde sodyum nitrit (E250), MSG, sodyum nitrat olan ürünlerden kaçının. Daha sağlıklı bir seçenek arıyorsanız, ev yapımı et ürünlerini veya doğal protein kaynaklarını tercih edin.” sözleriyle vurguluyor.
Sosis yerine Daha Sağlıklı Alternatifler Neler?
Uzmanlar, işlenmiş et yerine şu gıdaları öneriyor:
- Izgara tavuk ve hindi eti
- Baklagiller (mercimek, nohut, fasulye)
- Balık (özellikle omega-3 yönünden zengin somon ve sardalya)
- Yumurta ve yoğurt gibi işlenmemiş protein kaynakları
