Halk arasında “Sosyete Uyuzu” olarak adlandırılan bu hastalık, aslında klasik uyuz hastalığının daha dirençli ve yaygın bir türüdür. Sarcoptes scabiei hominis adlı mikroskobik parazitlerin neden olduğu bu deri hastalığı, doğrudan insan derisinde yaşar ve bulaşıcıdır.
Adının “sosyete” olması, temizlik alışkanlıklarıyla ilgilidir. Günlük duş alan, hijyene dikkat eden kişilerde dahi görülebildiği için bu isimle anılır.
Sosyete Uyuzu Nasıl Bulaşır?
Sosyete uyuzu, 15 dakikadan uzun süren cilt teması yoluyla bulaşır. Bu nedenle genellikle aynı evde yaşayan bireyler arasında yayılır. El sıkışma, sarılma veya aynı yatakta uyuma gibi durumlar bulaşmayı kolaylaştırır.
Parazitler, kısa sürede başka bireylerin cildine geçerek çoğalır. Ancak havadan, uzaktan ya da kısa süreli temaslarla bulaşmaz.
Sosyete Uyuzunun Belirtileri Nelerdir?
Sosyete uyuzunun en yaygın belirtisi gece artan yoğun kaşıntıdır. Bu kaşıntı genellikle eller, koltuk altı, göbek çevresi, kalça ve bacaklarda hissedilir.
Diğer belirtiler şunlardır:
- Deride kızarıklık, kabarıklık ve ince çizgi şeklinde tüneller
- İnatçı ve geçmeyen kaşıntı
- Uyku bozukluğu
- Ciltte kabuklanma ve tahriş
Bu belirtiler alerji veya strese bağlı kaşıntılarla karıştırılmamalıdır. Kesin tanı için mutlaka dermatoloğa başvurulmalıdır.
Sosyete Uyuzu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Sosyete uyuzu kendi kendine geçmez. Tedavide dermatolog tarafından reçete edilen uyuz kremleri, losyonlar ve ağızdan alınan antiparaziter ilaçlar kullanılır. Tedavi sırasında dikkat edilmesi gerekenler:
- Evde yaşayan herkesin aynı anda tedaviye başlaması
- Yatak, yorgan, kıyafet gibi temaslı eşyaların 60 derece sıcaklıkta yıkanması
- Kaşıntı azalsa bile tedaviye doktorun belirttiği süre boyunca devam edilmesi
- Tekrarlayan vakalar için daha güçlü ilaç tedavileri uygulanabilir.
Sosyete Uyuzu Temiz İnsanlarda Neden Görülüyor?
Sosyete Uyuzu’nun bu kadar hızlı yayılmasının nedenlerinden biri de parazitin evrimsel olarak ilaçlara karşı direnç kazanmış olmasıdır. Kişisel temizlik, bu paraziti önlemede tek başına yeterli değildir. Bu yüzden toplumda “temiz insanlarda da görülür” algısı yaygındır.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Gece artan inatçı kaşıntı varsa
- Aile bireylerinde benzer şikâyetler görülüyorsa
- Kaşıntıya eşlik eden cilt lezyonları varsa
En kısa sürede dermatoloji uzmanına başvurmak gerekir. Erken teşhis, hem kişisel tedaviyi kolaylaştırır hem de yayılma riskini azaltır.
Sosyete Uyuzundan Korunmak İçin Öneriler
- Kalabalık ortamlarda kişisel temastan kaçının
- Ortak kullanılan havlu, çarşaf gibi eşyaları sık sık değiştirin
- Kaşıntı başladığında gecikmeden doktora gidin
- Tedavi sürecinde tüm aile bireyleri eş zamanlı ilaç kullanmalı
