İngiliz bilgisayar bilimci Tim Berners-Lee tarafından geliştirilen “World Wide Web” projesi kapsamında oluşturulan ilk web sitesi, 20 Aralık 1990’da CERN’de yayınlandı. Başlangıçta yalnızca kurum içi erişime açık olan bu site, 6 Ağustos 1991’de dış dünyaya açılarak dijital çağın temel taşını oluşturdu. İnternet, başlangıçta askeri ve akademik amaçlarla kullanılırken; zamanla eğitimden ticarete, haberleşmeden sağlığa hayatın hemen her alanını etkileyen devasa bir iletişim ağına dönüştü.
Türkiye’nin İnternet Serüveni
Türkiye, dünya dijitalleşmesine 1986 yılında TÜVAKA adı verilen akademik ağ ile adım attı. TÜVAKA, Türkiye’de üniversiteler ve araştırma kurumlarının elektronik iletişimini sağladı. 1987’de ODTÜ üzerinden yapılan ilk geniş alan ağı (WAN) bağlantısıyla Avrupa ve ABD üniversiteleriyle köprü kuruldu. 1991’de ODTÜ ve TÜBİTAK iş birliğiyle TR-NET projesi hayata geçti. 1992 yılında Türkiye, Hollanda üzerinden ilk uluslararası test bağlantısını gerçekleştirdi ve aynı yıl ODTÜ ile ABD NSFNet arasında 64 Kbps’lik ilk internet hattı kuruldu.
Teknik Altyapının Güçlenmesi ve İTÜ’nün Rolü
1993-1996 yılları arasında Türkiye’de üniversiteler internet erişimini genişletirken, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) teknik altyapının inşasında öncü oldu. 1994’te İTÜ Bilgi İşlem Merkezi’nde kurulan ilk web sunucusu, akademik içeriklerin dijital dünyaya taşınmasında dönüm noktası oldu. Ayrıca İTÜ, Türkiye’de UNIX tabanlı ilk e-posta ve ağ servislerini hayata geçirerek dijital iletişimde altyapı oluşturdu.
1996’da YÖK’ün kararıyla TÜBİTAK bünyesinde kurulan ULAKBİM, akademik ağların yönetimini üstlendi. TR-NET’in eğitim ve araştırma alanındaki görevlerini üstlenen ULAKBİM, İTÜ, ODTÜ, Boğaziçi ve Ege Üniversitesi gibi öncü kurumları omurgasına aldı. Bu sayede akademik alanda ortak projeler, uzaktan eğitim ve bilimsel veri paylaşımı mümkün oldu.
TURNET ile İnternet Ticari Hayata Taşındı
1996 Ağustos’unda hayata geçen TURNET projesiyle Türkiye’de internet, ticari kuruluşlar ve internet servis sağlayıcılarına açıldı. 1997 başlarında İSS sayısı 80’i geçti. Aynı yıllarda gazeteler, bankalar ve alışveriş merkezleri interneti ticari ve toplumsal hayatın ayrılmaz parçası haline getirdi.
1990’da sadece CERN laboratuvarında erişilen internet, bugün milyarlarca insanın sosyal, ekonomik ve kültürel hayatını şekillendiren global bir platforma dönüştü. Mobil teknolojiler, yapay zeka, bulut bilişim ve nesnelerin internetiyle sürekli evrilen bu dijital ekosistemde Türkiye, akademik birikimi ve teknik kapasitesiyle dijital çağın önemli aktörlerinden biri olma yolunda önemli aşamalar kaydetti.
Kaynak: AA
