Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ait Hanehalkı Tüketim Harcaması raporunu yayımladı. Sonuçlar, vatandaşların en çok hangi alanlara bütçe ayırdığını ortaya koyarken, gelir düzeyi ile harcama alışkanlıkları arasındaki farkı da net bir şekilde gösterdi.
Vatandaş 2024 yılında en çok neye para harcadı?
TÜİK verilerine göre, 2024 yılında hanehalklarının en çok harcama yaptığı alan yüzde 26 ile konut ve kira oldu. Bu kalemi, yüzde 21,6 ile ulaştırma ve yüzde 18,1 ile gıda ve alkolsüz içecekler izledi.
Gelir gruplarına göre harcamalar incelendiğinde çarpıcı sonuçlar ortaya çıktı. En yüksek gelire sahip yüzde 20’lik kesim, ulaştırmaya yüzde 26,6 oranında bütçe ayırırken; en düşük gelirli kesim ulaştırmaya yalnızca yüzde 10,1 ayırabildi. Buna karşılık, dar gelirli vatandaşlar gelirlerinin yüzde 33,2’sini konut ve kiraya harcadı.
Maaş ve yevmiye ile geçinen haneler:
- Konut ve kira: %24
- Gıda: %16,4
- Ulaştırma: %23
- Müteşebbis (esnaf) geliri olan haneler:
- Konut ve kira: %21,6
- Gıda: %18,4
- Ulaştırma: %26,4
Bu farklar, gelir kaynağına göre harcama alışkanlıklarının farklılaştığını gözler önüne serdi.
2024’te tek başına yaşayan bireyler gelirlerinin tam %35,2’sini kiraya ayırmak zorunda kaldı. Buna karşılık kalabalık ailelerde (6 kişi ve üzeri) kira payı yüzde 22,4’te kaldı. Kalabalık aileler ayrıca gıda harcamalarında %24,7 ile öne çıktı.
Türkiye'de En Çok ne İsraf Ediliyor?
Gelir yükseldikçe gıda israfı da arttı. Hanelerde en çok çöpe giden gıda ürünleri şöyle sıralandı:
- %40,1 ile taze sebze ve meyve
- %32 ile ekmek
- %14,3 ile süt ve süt ürünleri
Bu durum, gıda bilincinin artması ve israfın önlenmesine yönelik adımların ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gösterdi.
Eğitim ve Eğlence Yine Göz Ardı Edildi
Toplam harcama içinde en düşük payı alan kalemler:
- Sigorta ve finansal hizmetler: %0,7
- Eğitim hizmetleri: %1,6
- Eğlence, spor ve kültür: %2,3
Bu rakamlar, vatandaşların temel ihtiyaçlara odaklandığını, kültürel ve eğitsel faaliyetlerin ise ikinci plana atıldığını gözler önüne serdi.
