Her yıl 4-10 Mayıs tarihleri arasında kutlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası, çalışanların sağlığını korumak, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek amacıyla farkındalık yaratmak için hayati bir öneme sahiptir. Türkiye’de ve dünyada iş sağlığı kültürünün yerleşmesi, iş güvenliğinin bir hak ve sorumluluk olduğunun anlaşılması açısından bu hafta önemli bir fırsat sunmaktadır.
İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?
İş sağlığı ve güvenliği (İSG); çalışanların iş yerlerinde karşılaşabilecekleri risklere karşı korunmasını amaçlayan sistemli ve bilimsel çalışmalar bütünüdür. Güvenli çalışma ortamlarının oluşturulması, hem çalışanların hayatını korur hem de iş verimliliğini artırır. İş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenebilir olduğu gerçeğinden yola çıkarak her bireyin İSG kültürünü benimsemesi hedeflenmektedir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası Neden Kutlanıyor?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından organize edilen İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası, 1987 yılından bu yana her yıl düzenlenmektedir. Bu özel hafta kapsamında; işverenlerin, çalışanların, sendikaların, meslek odalarının ve üniversitelerin katılımıyla çeşitli etkinlikler düzenlenerek İSG bilincinin yaygınlaştırılması amaçlanır.
2025 İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası Etkinlikleri Neler?
2025 yılı İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası kapsamında Türkiye genelinde birçok etkinlik planlanmıştır:
Eğitim Seminerleri ve Konferanslar: İş güvenliği uzmanları, akademisyenler ve bakanlık yetkilileri tarafından iş kazalarının önlenmesi, risk değerlendirmesi ve işyerinde alınması gereken önlemler anlatılmaktadır.
Saha Denetimleri ve Bilgilendirme Faaliyetleri: Özellikle sanayi bölgelerinde yapılan denetimlerle hem işverenler hem de çalışanlar bilgilendirilmekte, mevzuata uyumun önemi vurgulanmaktadır.
Farkındalık Kampanyaları: Sosyal medya ve kamu spotları aracılığıyla “Önce Güvenlik”, “Kazalar Kader Değildir” gibi sloganlarla geniş kitlelere ulaşılmaktadır.
Ödüllü Yarışmalar: İş güvenliği konulu afiş, karikatür ve kısa film yarışmaları ile çalışanların konuya ilgisi artırılmaktadır.
Türkiye’de İş Güvenliğinde Durum Ne?
Türkiye, iş kazaları açısından OECD ülkeleri arasında ne yazık ki üst sıralarda yer alıyor. Her yıl binlerce çalışan iş kazaları nedeniyle hayatını kaybediyor veya ciddi sağlık sorunları yaşıyor. Bu durum, iş sağlığı ve güvenliğine verilen önemin artırılması gerektiğini açıkça ortaya koyuyor. Bu hafta, tüm paydaşlar için bir öz değerlendirme ve bilinçlenme haftası niteliği taşıyor.
İŞ KAZASI NEDİR?
İş kazası, çalışanların iş yerinde ya da işin yürütümü sırasında maruz kaldığı, bedensel ya da ruhsal zararlarla sonuçlanan, ani ve beklenmedik olaylara verilen isimdir.
Yasal Tanım (Türkiye için):
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre iş kazası, şu durumlarda meydana gelen olayları kapsar:
Sigortalının iş yerinde bulunduğu sırada,
İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle,
Sigortalının görevli olarak işyeri dışına gönderilmesi durumunda,
Emziren kadın sigortalının süt izni sırasında,
Sigortalının, işverence sağlanan bir taşıtla işe gidip gelirken,
meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaylara iş kazası denir.
İş Kazasının Özellikleri:
Ani ve beklenmedik şekilde gerçekleşir.
Çalışanın sağlığını olumsuz etkiler.
İşin yürütümüyle doğrudan veya dolaylı bir bağ vardır.
Hukuki ve cezai sorumluluk doğurabilir.
Örnekler:
İnşaatta çalışırken yüksekten düşmek,
Makineye elini kaptırmak,
Ofiste elektrik çarpması,
Fabrikada kimyasal maddeye maruz kalmak,
Şantiye sahasında servis aracının devrilmesi.
İşveren ve Çalışanlara Düşen Sorumluluklar
İş sağlığı ve güvenliği, yalnızca işverenin değil, aynı zamanda çalışanın da sorumluluğudur. İşverenler, mevzuata uygun güvenli ortamlar sağlamak, düzenli eğitimler vermek ve koruyucu ekipmanları temin etmek zorundadır. Çalışanlar ise verilen eğitimleri dikkate almak, koruyucu ekipmanları kullanmak ve riskli davranışlardan kaçınmakla yükümlüdür.
İş Güvenliği Kültürü: Gelecek İçin Yatırım
“Güvenli işyeri, sağlıklı çalışan, sürdürülebilir üretim” anlayışıyla yürütülen İSG çalışmaları, sadece bugünün değil yarının da sağlıklı toplumunu inşa eder. İş kazalarının sıfıra indirilmesi hayal değil; doğru bilgi, etkili iletişim ve sürekli eğitimle mümkündür.
4-10 Mayıs İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası, her sektörde çalışan milyonlarca insanın hayatını doğrudan etkileyen kritik bir konunun toplumsal gündeme taşınmasını sağlar. Daha güvenli, daha sağlıklı ve daha bilinçli çalışma hayatı için her bireyin İSG kültürüne katkı sunması gerekmektedir.
