SGK, 2023’te 89 bin, 2024’te ise 100 bine yakın sahte sigortalı tespit etti. Denetimlerde özellikle “naylon şirketler” üzerinden yapılan prim ödemelerine odaklanılıyor. Usulsüzlük tespiti halinde, emeklilik iptal edilirken, kişilere ödenen maaşların yasal faizi ile SGK’ya geri ödenmesi talep ediliyor.
SGK yeni yılda sahte sigortalılık, hileli emeklilik ve prim usulsüzlükleri için harekete geçti. Sigorta ve emeklilik prim ödemelerini geriye dönük mercek altına alan SGK, usulsüz işlemlere ilişkin denetimlerine hız verdi. SGK’nın 2023 yılında yaklaşık 89 bine ulaşan usulsüzlük tespiti, 2024 yılında 100 bine dayandı. Usulsüzlüklere yönelik cezai işlem yürüten SGK, şüpheli işlemlere ilişkin de emeklilere tebligat göndererek ifadeye çağırıyor. Şüpheli işleme muhatap vatandaşların üç iş günü içinde SGK’ya gidip ifade vermesi gerekiyor.
Suç duyurusu yapılıyor
Usulsüzlük tespitinde hata SGK’dan kaynaklanıyorsa geriye doğru faizsiz 5 yıl, vatandaştan kaynaklanıyorsa geriye doğru faiziyle birlikte 10 yıl yapılmış ödemeler tahsil ediliyor. SGK, cezai işlemler için de savcılıklara suç duyurusunda bulunuyor.
Sahte sigorta nedir?
Sigortalı bildirildiği işyerinde gerçekte çalışmayan bir kişi, başka bir işle meşgul olsa veya başka bir iş yerinde ya da başka bir işte çalışıyor olsa dahi, fiilen çalışmadığı iş yerinden yapılan sigortalı bildirimi sahte sigortalılık sayılıyor.
Bu durum, yalnızca kayıt ve belge üstünde sigortalı gösterilme işlemi olarak açıklanıyor. Eş, dost ve akrabalar üzerinde yaygın gerçekleştirilen sahte sigortalılıkta son dönemde emeklilik hakkına sahip olma ve geçici iş göremezlik ödeneği almak isteyen hamile kadınların sigortalı gösterilmesinde artış gözlemleniyor.
100 BİN EMEKLİNİN MAAŞI İPTAL Mİ EDİLDİ?
Emekli aylığı ve emeklilik iptalleri, genellikle kişilerin iş yerinde fiilen çalışmamasına rağmen adlarına sigortalı bildirimi yapılması ve bu sahte sigortalılıktan dolayı emekli olmaları durumunda gerçekleşiyor. SGK, denetimlerinde özellikle “naylon şirketler” üzerinden yapılan prim ödemelerine odaklanıyor. Bu yöntemde, fiili bir çalışma olmadan, kişinin sadece emeklilik hakkı kazanabilmesi için sahte sigorta bildirimi yapılıyor.
Uzmanlara göre, emeklilik iptalleri dosya üzerinden yapılan incelemeler, alınan ifadeler ve denetimler sonucunda tespit edilen usulsüzlükler üzerine başlatılır. Emeklilik iptal kararı SGK tarafından yazılı olarak kişiye bildirilir. Sigorta ve emeklilik prim ödemelerini geriye dönük mercek altına alan SGK, usulsüz işlemlere ilişkin denetimlerine hız verdi. SGK’nın 2023 yılında yaklaşık 89 bine ulaşan usulsüzlük tespiti, 2024 yılında 100 bine dayandı.
Vatandaş ne yapmalı?
Emeklilik iptal bildirimi alan kişiler, öncelikle SGK ile iletişime geçerek durumlarını ayrıntılı bir şekilde öğrenmeli. Eğer SGK’nın yapmış olduğu işlemde bir hata olduğunu düşünüyorlarsa, gerekli itiraz işlemleri başlatılmalı. Yapılan itiraz, SGK tarafından incelenir ve sonuç kişilere iletilir.
Aylığı iptal edilen sigortalıya, çıkarılan yersiz ödeme tutarının ödenmesi için tebliğ yapılması durumunda, bu tebliğe karşı 7 gün içinde itiraz etme hakkı bulunuyor. Ancak, itiraz hakkının kullanılabilmesi için işlemin hatalı olduğuna dair gerekçelerin bulunması önemli. Aksi takdirde, yersiz ödeme tutarının tahsil işlemleri başlatılabilir.
Usulsüz emeklilik işlemlerinde hangi yaptırımlar uygulanır?
Yapılan incelemeler sonucunda yersiz ödeme tespit edilmesi durumunda, bu ödemelerin tahsiline ilişkin belirli kurallar uygulanır. Eğer yersiz ödemenin sebebi SGK’nın hatalı işlemi (örneğin, aylığa hak kazanma koşullarının hatalı tespiti) ise tespit tarihinden itibaren geriye doğru 5 yıl içindeki ödemeler tahsil edilir.
Ayrıca, tespit tarihinden geriye doğru 24 ay içinde yapılan ödemeler için faiz uygulanmaz. Öte yandan yersiz ödemenin sigortalının kusurundan (örneğin sahte hizmet veya yanıltıcı/sahte belge kullanımı) kaynaklanması durumunda, tespit tarihinden geriye doğru 10 yıl içindeki ödemeler tahsil edilir ve bu ödemelere faiz uygulanır.
Usulsüzlük tespiti halinde, emeklilik iptal edilir, kişilere ödenen maaşların yasal faizi ile SGK’ya geri ödemesi istenir, sigortalı bildiren iş yeri sahipleri ve sigortalı bildirilen kişiler hakkında cumhuriyet savcılıklarına resmi belgede sahtecilik ve SGK’yı zarar uğratma suçları çerçevesinde suç duyurusunda bulunulur.
