Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 yılı Hanehalkı Bütçe Araştırması sonuçları, vatandaşların harcama alışkanlıklarında konut ve kira giderlerinin en yüksek paya sahip olduğunu ortaya koydu. Rapora göre hanehalkı harcamalarında:
Konut ve kira: %26,0
Ulaştırma: %21,6
Gıda ve alkolsüz içecekler: %18,1
şeklinde sıralandı. Diğer yandan sigorta ve finansal hizmetler (%0,7), eğitim (%1,6) ve eğlence-kültür (%2,3) en az pay ayrılan alanlar oldu.
Kira Bel Büküyor: TÜİK’e Göre En Büyük Harcama Kalemi Konut
Gelire göre harcama dağılımı dikkat çekici farklar barındırıyor:
- En yüksek gelir grubundaki haneler, ulaştırmaya %26,6 oranında bütçe ayırırken, konut-kira harcamaları %22,1 seviyesinde kaldı.
- En düşük gelirli haneler ise gelirlerinin %33,2’sini konut ve kiraya, %30,4’ünü ise gıdaya harcadı. Bu grupta ulaştırmaya ayrılan pay sadece %10,1 oldu.
Bu tablo, düşük gelirli hanelerin temel ihtiyaçlara odaklandığını, yüksek gelirli kesimin ise daha esnek harcama davranışları sergilediğini ortaya koydu.
Hanehalkı büyüklüğüne göre harcama dağılımı da ilginç sonuçlar içeriyor:
- Tek kişilik haneler, gelirlerinin %35,2’sini konut ve kiraya ayırırken;
- 6 kişi ve üzeri büyük ailelerde bu oran %22,4 oldu.
Büyük aileler ayrıca gıdaya %24,7, ulaştırmaya ise %20,4 bütçe ayırdı.
Türkiye'de en çok ne israf ediliyor?
Araştırmada dikkat çeken bir başka detay ise gıda israfının artan gelirle birlikte yükselmesi oldu. Hanehalkları tarafından en çok israf edilen gıdalar ise şöyle sıralandı:
Taze meyve ve sebze: %40,1
Ekmek: %32,0
Süt ve süt ürünleri: %14,3
Bu sonuçlar, gelir arttıkça satın alınan ancak tüketilemeyen gıdaların çöpe gitme oranının da yükseldiğini gösterdi.
