8 Eylül 1999 öncesinde sigortasız çalıştıkları için yeni getirilecek düzenlemede kapsam dışı kalanlar yaşadıkları soruna çözüm aramaya başladı.
Sabah gazetesinden Hazal Ateş imzalı habere göre, bu tarihten önce sigortasız çalışanlar, SGK’ya başvurarak ilk işe giriş tarihinin fiilen çalıştığı tarihin olması gerektiğini belirtip, sigorta başlangıç tarihinin düzeltilmesini talep edebilir. Olumlu yanıt alınmazsa hizmet tespit devası açılabilir. Sigorta primleri faiziyle ödenebilir. Hizmet tespit davası için beş yıllık zaman aşımı süresi bulunmasına karşın SGK kayıtlarında “Bordro, sigortalı hesap fişi, bildirge” gibi belgeleri olması halinde hak düşürücü süre işletilmiyor.
Ayrıca, sigortasız çalıştırıldığı işyerinde ara vermeden sonrasında da sigortası yaptırılarak çalıştırılanlar hizmet tespiti davası açabilir. Bu durumda yazılı belgesi olmayanlar tanık gösterebilir. İşyerinde kendisi adına düzenlenen ödeme makbuzu, nöbet çizelgesi gibi belgeler de kanıt olarak sunulabilir.
Söz konusu haberde, EYT’de borçlanma hakkı tanınmaması durumunda yatırılan paranın geri alınıp alınamayacağı sorusuna da şöyle yanıt verildi:
“Doğum, askerlik borçlanmasıyla eksik primler tamamlanabilir. EYT için kritik tarih olan Eylül 1999 öncesi askerlik yapanlar sigorta başlangıç tarihini öne çekebilir. EYT kapsamında borçlanma hakkı verilip verilmeyeceği yasal düzenleme Meclis’e geldiğinde netlik kazanacak. EYT düzenlemesi öncesi borçlanma yapanlar yasal düzenleme sonrası borçlanma hakkı olmazsa yatırdığı parayı geri alabilir. Emekli aylığı bağlanmadan önce borçlanma bedellerinin iadesi talep edilebilir.”
Hizmet tespit davasının kay ayda sonuçlanacağı ve arabuluculuğa tabi olup olmayacağı sorusuna da haberde, “İŞ Kanunu’nda öngörülen zorunlu arabuluculuk kapsamı dışında bulunuyor. Hizmet tespit davası açmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu bulunmuyor. Bu davada sonuç kesinleşmeden icra edilemeyen kararlardır. Muhakeme usulüne göre yaklaşık iki ayda sonuçlanıyor” diye yanıt verildi.
“Sigortasız çalışılan süreyi bordro dışında nasıl kanıtlanacağı” sorusuna da yanıt şöyle oldu:
“Hızmet tespitinde dava açmakla birlikte öne sürülen tarihte çalışıldığının kanıtlanması gerekiyor. Sigorta primleri bordrosu, hesap fişinin yanı sıra aynı dönemde çalışılan ve işveren resmi kayıtlarındaki başka çalışan tanık olarak gösterilebilir. İşverenin Sosyal Güvenlik Kurumu’na verdiği bordrolarda yer alanlardan tanık gösterilebilir. Ayrıca komşu işyerinde sigortalı çalışan da tanık olarak dinlenebilir. Diğer yandan 2 yıl sigortasız çalıştırıldıktan sonra sigortası yapılıp 10 yıl daha çalıştırılan kişi 2021 tarihinde işten çıktıysa, 2026 yılının sonuna kadar sigortasız çalıştırıldığı dönem için dava açabilir. Kesintisiz çalışmanın bittiği yılın sonu başlangıç kabul ediliyor.”
